«تابناک با تو» - در ایران بازیگران کودک و نوجوان بعد از بازی در یکی دو فیلم و سریال به حال خود رها می‌شوند و هیچ نهاد و سازمانی نیست که از آنها حمایت کند.
در سینما و تلویزیون ایران در دهه‌های مختلف بازیگران کودک و نوجوان زیادی ظهور کردند که هر کدام سرنوشت متفاوتی پیدا کردند. برخی از آنها مانند علی صادقی و ترلان پروانه توانستند در بزرگسالی هم جایگاه خود را به عنوان بازیگران سرشناس و مشهور حفظ کنند و برخی دیگر هم به محض ورود به دنیای بزرگسالی از چرخه سینمای ایران حذف شدند و نتوانستد بازیگری را ادامه دهند. می‌توان دلایل متعددی را برای چرایی خارج شدن این بازیگران کودک و نوجوان ذکر کرد، اما اصلی‌ترین دلیل وقوع چنین اتفاقی نبود یک ساختار درست برای حفظ و پروروش ستارگان کودک و نوجوان است. در غرب (خصوصاً آمریکا) از دیرباز و زمانی که استودیو‌های فیلمسازی قدرت مطلق داشتند تا به امروز برای کودکانی که قصد داشتند وارد عرصه بازیگری شوند برنامه مدونی وجود دارد. سازمان‌ها و نهاد‌هایی در کشور‌هایی مانند آمریکا، انگلستان و فرانسه وجود دارد که این کودکان را آموزش می‌دهند تا از همان کودکی وارد چرخه بازیگری شوند و حضور مستمر و پایداری در این حرفه داشته باشند. اما در ایران بازیگران کودک و نوجوان بعد از بازی در یکی دو فیلم و سریال به حال خود رها می‌شوند و هیچ نهاد و سازمانی نیست که از آنها حمایت کند و به آنها آموزش دهد. به همین خاطر خیلی زود فراموش می‌شوند. این فراموشی زودهنگام تاثیر بسیار تلخی بر روی ذهن و روان این کودکان می‌گذارد و باعث می‌شود آنها دچار مشکلات فراوانی شوند. به بهانه پخش مجدد سریال پایتخت و حذف بازیگران سارا و نیکا نگاهی انداخته‌ایم به سرنوشت برخی بازیگران کودک و نوجوان که بعد از حضوری کوتاه مدت در سینما و تلویزیون از این عرصه حذف شدند و دیگر نتوانستند به فعالیت خود ادامه دهند.
عدنان عفراویان
آنهایی که در سال ۱۳۶۸ و بعد از چند سال توقیف به تماشای باشو غریبه کوچک نشستند با پسربچه سبزره رو جنوبی مواجه شدند که با بازی درخشان خود به محتوای ضد جنگ فیلم ابعاد متفاوتی می‌بخشید. نام این بازیگر خردسال عدنان عفراویان بود و بهرام بیضایی او را در یکی از کوچه پس کوچه‌های شهر‌های جنوب کشور پیدا کرد. عفراویان بازی درخشانی در باشو غریبه کوچک انجام داد، اما خیلی زود فراموش شد و دیگر در هیچ فیلم سینمایی به ایفای نقش نپرداخت و سرنوشت تلخی پیدا کرد. آخرین اخباری که از او وجود دارد بیانگر زندگی فقیرانه باشو است. او که به دلیل فقر نتوانست به تحصیلات خود ادامه دهد یک دکه کوچک دارد که در آن سیگار و شارژ می‌فروشد. او بعد‌ها در یک مصاحبه گلایه کرد که بهرام بیضایی به طور خاص و سینمای ایران به طور عام او را فراموش و رها کرده‌اند و همین موضوع باعث شده که او زندگی فقیرانه‌ای داشته باشد. مصاحبه عفراویان به این بحث در سطح جامعه دامن زد که آیاهنرمندانی که از کودکان در آثار سینمایی خود استفاده می‌کنند مسئول زندگی شخصی آنها هم هستند یا خیر؟ پاسخ به این پرسش هر چه باشد در سرنوشت باشو تغییری ایجاد نمی‌کند. سینمای ایران خیلی زود او را رها کرد تا در فقر به زندگی خود ادامه دهد.
بابک احمدپور
یکی دیگر از بازیگران خردسالی که در سینمای ایران بسیار معروف شد بابک احمدپور است که با بازی در فیلم خانه دوست کجاست؟ عباس کیارستمی در سینمای ایران و جهان جاودانه شد. بازی احمدپور انقدر تاثیرگذار بود که گادفری چشر منتقد آمریکایی درباره آن نوشت: «این پسر (بابک احمدپور) واقعاً بر این باور بود که اشتباهی دفتر کودک دیگری را برداشته‌است. این واقعیت است. اگر شما با فیلم رابطهٔ قلبی برقرار می‌کنید به این دلیل است که هر لحظه در کنار این کودک واقعی است. او به هیچ عنوان بازی نمی‌کند.» احمدپور هم مانند عدنان عفراویان دیگر به بازیگری ادامه نداد، اما به اندازه او هم از وضعیت به وجود آمده ناراضی نبود. برخلاف بهرام بیضایی عباس کیارستمی تا پایان عمر با خانواده احمدپور در ارتباط بود و چند باری هم به آنها در رابطه با مسائل کاری‌شان کمک کرده بود. همین موضوع باعث شده تا احمدپور بعد‌ها در مستندی که درباره زندگی او ساخته شد از کیارستمی به نیکی یاد کند و او را بزرگترین اُلگو و حامی خود معرفی نماید.
عطیه معصومی
یکی از خاطرات پررنگ تماشاگران دهه شصت سینمای ایران ملودرام احساساتی و جذابی از پوران درخشنده بنام پرنده کوچک خوشبختی است که به زندگی یک دختر ناشنوا می‌پردازد. بازیگر آن فیلم دختر خردسالی بود بنام عطیه معصومی که درخشنده او را از مدرسه ناشنوایان جبار باغچه‌بان پیدا کرده بود. خود عطیه معصومی درباره نحوه انتخاب شدنش در مصاحبه‌ای گفته: «مدیر مدرسه‌مان اصلاً حواسش به من نبود و چند نفر دیگر را انتخاب کرد، اما وقتی کارگردان از بازی آنها خوشش نیامد من معرفی شدم. چند تا تست مختلف مثل راه‌رفتن، گریه کردن و حرف زدن دادم و درخشنده گفت این نقش را تو بهتر از هرکسی می‌توانی بازی کنی.» عطیه معصومی تجربه بازی در پرنده کوچک خوشبختی را تجربه‌ای هیجان انگیز و رابطه خودش با پوران درخشنده را عالی ارزیابی می‌کند. معصومی بعد از بازی در پرنده کوچک خوشبختی در چند فیلم و سریال دیگر مانند بال‌های خیس، بزنگاه و طولانی‌ترین شب سال بازی کرد. اما هیچ گاه تبدیل به یک بازیگر حرفه‌ای نشد. او در سال ۱۳۷۹ ازدواج کرد، صاحب دو فرزند شد و در حال حاضر زندگی خوبی دارد.
مانی نوری
تماشاگران ایرانی در میانه دهه هفتاد هجری شمسی در سریال پرطرفدار قصه‌های تا به تا با پسر خردسالی آشنا شدند که نقش امیر آقای جمالی را با شیرینی و حلاوت خاصی بازی می‌کرد. مانی نوری بعد از بازی در این سریال به کار خود در سینما، تلویزیون و حتی تئاتر ادامه داد و تبدیل به یکی از بازیگران پرطرفدار کودک و نوجوان در دهه‌های هفتاد و هشتاد شد. مانی نوری بازیگری را برای مدتی کنار گذاشت و برای تحصیل در رشته ادبیات، هنر و فلسفه به کانادا رفت و بعد از بازگشت به ایران بیشتر از بازیگری به فعالیت در زمینه پرفورمنس، عکاسی ساختاری و ویدئوگرافی منظوری پرداخت. او در چند فیلم و سریال هم بازی کرد و حتی در شهر موش‌ها صداپیشگی را هم تجربه کرد. نوری یک فیلم بلند داستانی هم ساخت که توفیقی پیدا نکرد. تا این بازیگر سابقاً مشهور که به خاطر بازی در مربای شیرین جایزه جشنواره کودک و نوجوان اصفهان را هم برده بود به تدریج از جریان اصلی سینما و تلویزیون حذف شود و دیگر فعالیتی در زمینه بازیگری نداشته باشد.
سارا و نیکا فرقانی اصل
سارا و نیکا فرقانی اصل که با بازی در سریال پایتخت به شهرت فراوانی دست پیدا کردند پرحاشیه‌ترین بازیگران کودک و نوجوان حذف شده این لیست هستند. این دو بازیگر نوجوان که خیلی زود و در خردسالی به شهرت رسیدند به تدریج درگیر حاشیه‌های پس از شهرت شدند و همین موضوع باعث شد که عوامل سریال پایتخت عطای کار با آنها را به لقایش ببخشند و آنها را از این سریال کنار بگذارند. حاشیه‌های زیادی برای این دو خواهر دوقلو در فضای مجازی به وجود آمد. اما اتفاقی که باعث شد این دو نفر از سریال پایتخت حذف شوند انتشار عکس‌هایی بود که با موازین سازمان صدا و سیما هم خوانی نداشت. انتشار این عکس‌ها که به سرعت در فضای مجازی وایرال شد باعث شد این دو بازیگر نوجوان تا اطلاع ثانوی از عرصه بازیگری کنار بروند. این خواهران دوقلو بیش از هر چیز اسیر شهرت بیش اندازه‌ای شدند که در سن پایین سراغ آنها آمد. شهرتی که ناتوانی در مدیریت آن خیلی زود باعث حذف آنها از عرصه بازیگری شد.
ابوالفضل حاجی پور
آخرین بازیگ کودک و نوجوانی که از یک فیلم یا سریال کنار گذاشته شد ابوالفضل حاجی پور بازیگر فصل ششم پایتخت بود. بازیگری که خیلی زود با بازی در نقش بهروز توانست توجه مردم را به خودش جلب کند. اما زمانی که تیزر‌های فصل هفتم پایتخت منتشر شد مشخص شد حاجی پور در این فصل حضور ندارد و قرار است بازیگر دیگری ایفاگر نقش بهروز باشد. حاجی پور در یک برنامه تلویزیونی تلویحاً به این موضوع اشاره کرد که بازیگر جدید نقش بهروز برای حضور در سریال پایتخت به عوامل پول پرداخت کرده است. موضوعی که اثبات آن نیاز به مدارک کافی و متقن دارد. اما هر چه هست بازیگر جدید نقش بهروز نتوانسته آنطور که باید و شاید از پس این نقش بربیاید بزرگترین مشکل بازیگر نقش بهروز این است که حلاوت و شیرینی حاجی پور را ندارد. ابوالفضل حاجی پور یکی از آخرین محذوفان در میان بازیگران کودک و نوجوان سینما و تلویزیون در ایران به حساب می‌آید که دلیل کنار ماندنش از سریال پایتخت هنوز به درستی معلوم نیست.
منبع: رویداد ۲۴
