خبرگزاری مهر - گروه استانها: با آغاز سال جدید که از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی ایران که به‌عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده، تلاش‌هایی هدفمند برای تقویت تولید گیاهان دارویی آغاز شده است. سازمان جهاد کشاورزی این استان با توزیع گسترده اندام تکثیری گیاهان دارویی از جمله نشاء و ریزوم، به دنبال تحقق این شعار و ایجاد تحولی در بخش کشاورزی و اقتصاد محلی است.
محمد حسنی‌نسب، مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خوزستان در گفتگو با خبرنگاران اعلام کرد که این طرح با هدف ترغیب بهره‌برداران و جلب مشارکت آنها در سرمایه‌گذاری برای افزایش تولید گیاهان دارویی آغاز شده است. وی گفت: «همزمان با شروع سال نو، توزیع اندام تکثیری گیاهان دارویی در دستور کار قرار گرفت تا بهره‌برداران را به سرمایه‌گذاری در این حوزه تشویق کنیم و تولید را در راستای اهداف کلان کشور ارتقا دهیم.»
به گفته حسنی‌نسب، در مرحله نخست این طرح، ۲۴۰ هزار نشاء از گیاهان دارویی شامل رزماری، به‌لیمو و مرزنجوش، همراه با چهار تن ریزوم نعناع فلفلی در شهرستان‌های مستعد استان توزیع شده است. این اقلام برای کشت در سطح ۲۰ هکتار در اختیار بهره‌برداران قرار گرفته و قرار است در ادامه سال با توجه به فصول کشت، اندام تکثیری سایر گونه‌های گیاهی نیز تأمین و تحویل داده شود.
ظرفیت بالای گیاهان دارویی
استان خوزستان با برخورداری از شرایط اقلیمی متنوع و خاک حاصلخیز، پتانسیل بالایی برای کشت گیاهان دارویی دارد. در حال حاضر، بهره‌برداران این استان با سطح زیرکشت دو هزار هکتار، سالانه بیش از ۳۳ هزار تن انواع گیاهان دارویی تولید می‌کنند. این حجم تولید نه‌تنها نیازهای داخلی را تأمین می‌کند، بلکه زمینه‌ساز صادرات و ارزآوری برای کشور شده است.
حسنی‌نسب در این باره توضیح داد: «انتخاب گونه‌های گیاهان دارویی با دقت و بر اساس سازگاری با آب‌وهوای خوزستان انجام شده است. هدف ما ایجاد ارزش افزوده بالا، تنوع در تولید، توسعه درآمدهای پایدار برای کشاورزان و کاهش وابستگی به واردات است.» وی افزود که این طرح همچنین به ارتقای سلامت عمومی جامعه و تحقق امنیت غذایی کمک خواهد کرد؛ دو هدفی که در سیاست‌های کلان کشور جایگاه ویژه‌ای دارند.
کارشناسان معتقدند که توجه به گیاهان دارویی می‌تواند نقشی کلیدی در ایجاد اشتغال پایدار ایفا کند. این گیاهان به دلیل نیاز کم به آب و مقاومت در برابر شرایط سخت اقلیمی، گزینه‌ای ایده‌آل برای مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند خوزستان هستند. علاوه بر این، زنجیره ارزش گیاهان دارویی از کشت و برداشت تا فرآوری و تولید محصولات دارویی، آرایشی و غذایی، فرصت‌های شغلی متعددی ایجاد می‌کند.
دکتر علیرضا موسوی، کارشناس کشاورزی و توسعه پایدار، در این باره به خبرنگار مهر گفت: «گیاهان دارویی می‌توانند موتور محرکه‌ای برای اقتصاد روستایی باشند. هر هکتار کشت این گیاهان می‌تواند به‌طور مستقیم و غیرمستقیم برای پنج تا ۱۰ نفر شغل ایجاد کند. از تولید اسانس و عصاره گرفته تا بسته‌بندی و صادرات، این صنعت ظرفیت بالایی برای سرمایه‌گذاری دارد.»
به گفته موسوی، در شرایطی که تغییرات اقلیمی و کمبود آب کشاورزی را در بسیاری از مناطق ایران تهدید می‌کند، گیاهان دارویی به‌عنوان محصولی کم‌هزینه و پربازده می‌توانند جایگزین مناسبی برای کشت‌های سنتی باشند. این موضوع به‌ویژه در خوزستان که با چالش‌های زیست‌محیطی مانند خشکسالی و گردوغبار مواجه است، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
همسویی با شعار سال
نام‌گذاری سال ۱۴۰۴ به‌عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» از سوی رهبر معظم انقلاب، پیامی روشن به بخش‌های دولتی و خصوصی برای تمرکز بر ظرفیت‌های داخلی و تقویت تولید ملی است. طرح توزیع اندام تکثیری گیاهان دارویی در خوزستان نمونه‌ای عملی از این رویکرد محسوب می‌شود. حسنی‌نسب تأکید کرد: «ما با این اقدام نه‌تنها به دنبال افزایش تولید هستیم، بلکه می‌خواهیم بهره‌برداران را به سرمایه‌گذاری در این حوزه ترغیب کنیم تا چرخه تولید و اشتغال به حرکت درآید.»
وی افزود: «سازمان جهاد کشاورزی خوزستان برنامه‌هایی برای آموزش کشاورزان، ارائه تسهیلات مالی و ایجاد بازارهای فروش تضمینی در نظر دارد تا این طرح به موفقیت پایدار منجر شود. این اقدامات می‌تواند الگویی برای سایر استان‌های ایران باشد که به دنبال تحقق شعار سال و توسعه اقتصادی هستند».
فرصت‌ها و چالش‌ها
گیاهان دارویی علاوه بر مزایای اقتصادی، فواید زیست‌محیطی نیز دارند. کشت این گیاهان می‌تواند به احیای اراضی کشاورزی، کاهش فرسایش خاک و حفظ تنوع زیستی کمک کند. با این حال، موفقیت این طرح به عواملی مانند تأمین زیرساخت‌های فرآوری، دسترسی به بازارهای بین‌المللی و حمایت مستمر از کشاورزان بستگی دارد.
یکی از بهره‌برداران محلی که نشاء رزماری دریافت کرده، در گفتگویی کوتاه گفت: «این طرح بسیار مطلوب است ولی باید مسئولان فروش آن را هم تضمین کنند. اگر محصول ما به فروش نرسد قطعاً سرمایه ما به هدر می رود». این نگرانی نشان‌دهنده نیاز به برنامه‌ریزی جامع برای تکمیل زنجیره تولید و عرضه است.
مسئولان جهاد کشاورزی خوزستان امیدوارند که با گسترش کشت گیاهان دارویی، این استان به قطبی برای تولید و صادرات این محصولات تبدیل شود. حسنی‌نسب اعلام کرد که در صورت موفقیت مرحله نخست، سطح زیرکشت در سال‌های آینده افزایش خواهد یافت و گونه‌های بیشتری از گیاهان دارویی به این طرح اضافه خواهد شد.
کارشناسان نیز معتقدند که سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند به کاهش وابستگی ایران به واردات داروهای گیاهی و اسانس‌ها منجر شود. در حال حاضر، بخش قابل‌توجهی از این محصولات از کشورهای دیگر وارد می‌شود، در حالی که ایران با داشتن تنوع اقلیمی و دانش بومی، ظرفیت خودکفایی در این زمینه را دارد.
طرح توزیع اندام تکثیری گیاهان دارویی در خوزستان، گامی مهم در راستای تحقق شعار «سرمایه‌گذاری برای تولید» است که می‌تواند الگویی برای توسعه پایدار در سراسر ایران باشد. این ابتکار نه‌تنها به تقویت اقتصاد محلی و ایجاد اشتغال کمک می‌کند، بلکه راهی برای مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی و ارتقای سلامت جامعه ارائه می‌دهد. با این حال، موفقیت بلندمدت این طرح نیازمند حمایت‌های مالی، آموزشی و زیرساختی است تا بهره‌برداران بتوانند از ظرفیت بالای گیاهان دارویی به‌طور کامل بهره‌مند شوند. خوزستان اکنون در آستانه تحولی قرار دارد که می‌تواند آینده تولید و معیشت در این منطقه را دگرگون کند.
