مسعود کیانی؛ رئیس انجمن صنفی گوهرسنگ ایران و مدیر مؤسسه گوهرشناسی و شهاب‌سنگ‌شناسی مرکز رشد دانشگاه خوارزمی تهران در گفت‌و‌گو با خبرنگار فضا و نجوم خبرگزاری تسنیم اظهار کرد: طی سالیان متمادی مقام معظم رهبری در چهارچوب تبیین اقتصاد مقاومتی، عرصه معدنی کشور با ارزش تقریبی بازار 1.7 میلیارد دلاری را به‌عنوان یکی از جایگزین‌های درآمدهای نفتی کشور معرفی کرده‌اند و چندین بار در زمینه خام‌فروشی سنگ‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی (گوهرسنگ‌ها) به‌عنوان ذخایر ارزشمند معدنی کشور گله‌مندی خود را ابراز داشته‌اند.
وی گفت: براساس آمار تجارت بین‌المللی، حجم گردش مالی زنجیره گوهرسنگ‌ها و جواهرات در دنیا در سالیان گذشته از چند صد میلیارد دلار گذشته است اما متأسفانه کشور ایران با توجه به پتانسیل‌های بالای معدنی گوهرسنگ‌ها و پیشینه تاریخی خود، سهم ناچیز چندصدم‌درصدی این بازار را دارا بوده است! و متأسفانه دارای رتبه 105 جهانی است که این جایگاه در راستای منویات مقام معظم رهبری (مدّ ظلّه العالی) نیست.
مدیر مؤسسه گوهرشناسی و شهاب‌سنگ‌شناسی دانشگاه خوارزمی تهران تصریح کرد: شاید بتوان گفت مهمترین مشکل و معضل پیش‌ِروی گوهرسنگ و صنایع وابسته به آن، عدم پشتیبانی ریشه‌ای بخش‌های دولتی و حاکمیتی در کشور است. عدم حمایت‌های قانونی کار را به جایی رسانده است که اعضای انجمن گوهرسنگ کشور توسط افراد معلوم‌الحال کلاهبردار تهدید می‌شوند و حتی به‌خاطر اجرای قوانین بالادستی و مبارزه با دفاتر آزمایشگاهی گوهرشناسی غیرمجاز و کلاهبردار بارها تهدید شده‌ایم.
کیانی گفت: یکی از دلایلی که باعث از بین رفتن شغل‌های زیادی در این حوزه شده، حضور افراد اخلالگر اقتصادی و کلاهبردار صادرکننده شناسنامه‌های جواهرات است که باعث ایجاد ضررهای مالی کلان به افراد متعدد در سراسر کشور شده است.
مدیر مؤسسه گوهرشناسی و شهاب‌سنگ‌شناسی دانشگاه خوارزمی تهران تصریح کرد: متأسفانه این افراد شیاد در سطح شهر تهران به‌صورت تیم‌ها و باندهای کلاهبردار، شناسنامه‌هایی را صادر می‌کنند و در فضای مجازی (سایت دیوار، سایت شیپور، سایت ایسام، تلگرام و اینستاگرام) و بازارهای مرتبط به‌عنوان جواهرات و شهاب‌سنگ به فروش می‌رسانند! به‌طور مثال یک فرد، سنگ آتشفشانی معمولی را به‌عنوان شهاب‌سنگ مریخی در لیست فروش سایت دیوار به‌قیمت 500 میلیارد تومن قرار داد که منجر به تمسخر و سوءاستفاده رسانه‌های معاندی مانند بی‌بی‌سی، من‌وتو و اینترنشنال شد.
وی خاطرنشان کرد: این افراد شیاد با جعل مجوزهای گوهرشناسی یا جعل عناوین مرتبط با نهادهای حاکمیتی خود را نماینده خرید این نهادها معرفی می‌کنند و با دریافت مبالغ هنگفت (بعضاً تا مبلغ چندصد میلیون تومان) شناسنامه‌های غیرواقعی و غیرکارشناسی را در دفاتر کار خود به‌جای شناسنامه‌های معتبر صادر می‌کنند و در صورت اعتراض مراجعه‌کنندگان آنها را تهدید به برخورد قهری و فیزیکی می‌کنند. طی بررسی‌های انجام‌گرفته از سوی انجمن صنفی گوهرسنگ ایران تعدادی از این افراد و دفاتر در سطح کشور به‌خصوص تهران و شهرستان‌ها شناسایی شده‌اند و مستنداتی از فعالیت‌های غیرمجاز آنها تهیه شده است.
وی گفت: یکی دیگر از شگردهای این دفاتر، آزمایشگاهی غیرمجاز، شرط‌بندی روی هویت و اصالت جواهرات است؛ این افراد در فضای مجازی تبلیغات گسترده‌ای برای خرید سنگ‌های قیمتی و شهاب‌سنگ انجام می‌دهند به‌گونه‌ای که به فروشنده آن‌گونه القا می‌کنند که سنگ مورد نظر، چندصد میلیارد تومن ارزش مادی دارد و برای اینکه خرید انجام گیرد، فروشنده باید طبق یک قرارداد مبلغ چند ده میلیون تومانی برای آزمایش گوهرشناسی در دفاتر شخصی این افراد پرداخت کند یا چندصد میلیون تومان را به‌عنوان ضرر و زیان طرفین قرار دهد که در هر صورت سناریو به‌گونه‌ای پیش خواهد رفت که فروشنده نگون‌بخت، یکی از این دو پول را پرداخت کند و خریدار به‌بهانه‌های مختلف از خرید طفره می‌رود.
مدیر مؤسسه گوهرشناسی و شهاب‌سنگ‌شناسی دانشگاه خوارزمی تهران خاطرنشان کرد: در بخش تولید علی‌رغم اینکه کشور عزیز ایران دارای معادن زیادی از سنگ‌های گوهری مختلف است و تعداد زیادی شغل در زنجیره تولید از معدن تا فروش وجود دارد، متأسفانه قاچاق گوهرسنگ‌های غیراستاندارد، بدل و مصنوعی ارزان‌قیمت به داخل کشور و فروش این اجناس به‌جای گوهرهای طبیعی، تیشه به ریشه این بخش زده و طی سه سال اخیر باعث از بین رفتن حدود 60 درصد کارگاه‌های خانگی به‌خصوص در مناطق محروم کشور شده است.
وی تأکید کرد: یکی دیگر از معضلاتی که اغلب مردم کشور به‌عنوان مصرف‌کننده نهایی با آن روبه‌رو هستند، صدور فاکتور فروش فروشگاه‌ها به‌جای شناسنامه اصالت و ماهیت گوهرسنگ‌ها است! به‌طور مثال اگر کسی برای خرید جواهرات به‌خصوص الماس به فروشگاه‌های طلا و جواهر سطح شهر تهران مراجعه کند، فروشنده به‌جای نوشتن کلمه الماس از کلمه برلیان استفاده می‌کند که یک نوع تراش هندسی خاص است نه نام سنگ که شوربختانه این امر در تمام کشور رایج شده است و این امر به‌دلیل عدم شناخت جواهرات از سوی فروشندگان است؛ بیشترین تخصص اتحادیه‌های طلا و جواهر سراسر کشور در زمینه ساخت، فروش طلا و سکه بوده و در زمینه فروش گوهرسنگ‌ها و گوهرشناسی، از افراد خبره و کارشناس این امر بی‌بهره هستند.
