عصر ایران- "روباه پرنده تاج طلایی غول پیکر" که با نام "خفاش میوه خوار تاج طلایی" نیز شناخته می‌شود، گونه ای از خفاش های بزرگ (مگابت) است که به طور بومی در فیلیپین یافت می شود.
از زمان توصیف این گونه در سال ۱۸۳۱، سه زیرگونه از این روباه پرنده شناسایی شده اند که یکی از آن ها منقرض شده است.
این خفاش معمولا میوه خوار است و از چندین نوع انجیر و مقداری برگ تغذیه می‌کند. شب ها برای تغذیه به جست و جو می‌پردازد و روزها در لانه های درختی می‌خوابد. اطلاعات زیادی درباره تولید مثل این گونه در دست نیست؛ اما مشخص شده که سالانه، از ماه آوریل تا ژوئن، یک توله به دنیا می‌آورد. شکارچیان این گونه شامل پرندگان شکاری مانند عقاب ها، مار پیتون و انسان ها هستند.
به دلیل جنگل‌زدایی و شکار برای گوشت شکار، این گونه در معرض خطر انقراض قرار دارد. اگرچه قوانین ملی و بین المللی شکار و تجارت این گونه را ممنوع کرده اند، اما این قوانین به طور مؤثر اجرا نمی‌شوند، به همین دلیل این گونه همچنان زیاد شکار می‌شود. حتی در لانه هایی که محافظت می‌شوند، این خفاش ها از سوی گردشگرانی که عمدی آن ها را در طول روز اذیت می‌کنند، تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
روباه پرنده تاج طلایی غول پیکر برای نخستین بار در سال ۱۸۳۱ توسط طبیعت شناس آلمانی، «یوهان فریدریش فون اششولتز» به‌عنوان یک گونهٔ جدید توصیف شد. تا سال ۲۰۰۵، سه زیرگونه از روباه پرنده تاج طلایی غول پیکر شناسایی شده‌اند:
Acerodon jubatus jubatus (اششولتز، ۱۸۳۱)
Acerodon jubatus mindanensis (کی. اندرسن، ۱۹۰۹)
Acerodon jubatus lucifer (الیوت، ۱۸۹۶)
به طور کلی، روباه پرنده تاج طلایی غول پیکر از نظر ظاهری شباهت زیادی به بسیاری از گونه های Pteropus(روباره پرنده) دارد. تفاوت اصلی آن در دندان‌های نیش کوچک تر و دندان های آسیای بزرگ تر و پیچیده تر (دندان های آسیای کوچک و بزرگ) است. دندان های پیشین فک بالای این گونه کمی بلندتر و تیزتر از گونه های Pteropus هستند. همچنین چهار دندان پیشین در فک پایین این خفاش نسبت به Pteropus، تفاوت بیشتری در اندازه بین دندان های داخلی و خارجی دارند. که در مجموع، دارای ۳۴ دندان هستند.
جمجمه روباه پرنده تاج طلایی غول پیکر
این گونه یکی از بزرگ ترین گونه های خفاش در جهان به شمار می‌رود. از نظر وزنی نیز یکی از سنگین ترین هاست و وزن برخی موارد بالغ آن به 1.4 کیلوگرم می‌رسد. تنها گونه هایی که وزن آن ها بیشتر است عبارت اند از:
روباه پرنده هندی (Pteropus medius) با حداکثر وزن ۱.۶ کیلوگرم
روباه پرنده بزرگ (Pteropus neohibernicus) با حداکثر وزن ۱.۴۵ کیلوگرم
این گونه دارای بلندترین ساعد در میان تمام گون ه‌های خفاش است، که به 215 میلی‌متر می‌رسد. خفاش پرنده بزرگ ساعد کوتاه‌تری دارد، و بنابراین انتظار می‌رود که طول بال های آن نیز کمتر باشد. طول بال های خفاش پرنده هندی تا ۱.۵ متر می‌رسد، در حالی که روباه پرنده تاج طلایی غول پیکر دارای طول بالی بین ۱.۵ تا ۱.۷ متر است.
اسکلت روباه پرنده تاج طلایی غول پیکر
این گونه تا دارای تفاوت های ظاهری مشخص بین دو جنس است، به این معنی که نرها در بسیاری از ابعاد جمجمه ای و ویژگی های ظاهری کمی بزرگ تر از ماده ها هستند.
نام رایج «تاج طلایی» برگرفته از رنگ بندی متمایز خز این خفاش است. این رنگ طلایی از بین چشم ها آغاز شده و به شکل "V" باریکی در پشت گردن پایان می‌یابد، گرچه گاهی تا شانه های بالا نیز گسترش می‌یابد. کناره های صورت، ابروها و گلو سیاه هستند، در حالی که کناره های گردن و بالای پشت به رنگ خرمایی تیره (زرشکی) هستند. این خز خرمایی رنگ به تدریج به سیاه مایل به قهوه ای تغییر می‌کند و سپس به قهوه ای مایل به قرمز در امتداد پشت می‌رسد.
در بخش شکمی، خز معمولاً سیاه است، ولی جلوی گردن ممکن است ته رنگی خرمایی داشته باشد و شکم آن با موهای زرد پراکنده همراه باشد. پاهای پشتی این خفاش با خز قهوه ای تیره پوشیده شده و غشاهای پروازی آن به رنگ قهوه‌ای روشن هستند.
روباه پرنده تاج طلایی غول پیکر عمدتا میوه‌خوار است، اگرچه برگ های گیاهی نیز مصرف می‌کند، که آن را تا حدی برگ خوار هم می کند. مطالعه ای نشان داد که این گونه به طور خاص عاشق انجیر است؛ به طوری که در 79 درصد از نمونه های مدفوع، دانه های انجیر یافت شد.
نتایج نشان می‌دهد که انواع انجیرها برگ های ناشناس، بخش اصلی رژیم غذایی این خفاش را تشکیل می‌دهند.
انواع مختلف انجیر ممکن است مواد مغذی گوناگونی را تامین کنند. خفاش های میوه خوار معمولا غذاهایی با پروتئین بالا مصرف نمی‌کنند. بنابراین، مصرف زیاد میوه همراه با برگ ها ممکن است پروتئین مورد نیاز را تامین کند. انجیرها منابع عالی کلسیمهستند که در رشد این خفاش تا بزرگسالی نیز نقش دارند.
این خفاش شب زی است و بیشتر روز را در خواب به سر می‌برد، اگرچه در طول روز نیز گاهی به رفتارهای اجتماعی یا نگهداری از خود می‌پردازد. رفتارهای انفرادی مانند تمیز کردن بدن، دفع، و بال‌زدنبیشتر در عصر انجام می‌شوند؛ در حالی که رفتارهای اجتماعی مانند جنگیدن یا جفت گیری بیشتر در ساعات صبح مشاهده می‌شوند.
این گونه در قلمروهای مختلط همراه با "روباه پرنده بزرگ" (Pteropus vampyrus) زندگی می‌کند. هنگام ترک لانه برای تغذیه شبانه، هر دو گونه به یک سمت حرکت می‌کنند. در دهه ۱۹۲۰، قلمروهایی از این دو گونه شامل 120 هزار خفاش هم گزارش شد. اما امروزه تعداد خفاش های هر قلمرو به شدت کاهش یافته و به چند صد عدد رسیده است.
افزونه جی پی اس مطالعاتی روی پشت روباه پرنده تاج طلایی نصب شده است
اطلاعات کمی درباره تولید مثل این خفاش وجود دارد. معمولا هر بار تنها یک نوزادبه دنیا می آید و احتمالا ماده ها فقط یک‌بار در سال زادآوری می‌کنند. برخی مشاهدات حاکی از آن است که ماده‌ها شاید هر دو سال یک‌بار زادآوری کنند. احتمال داده می‌شود ماده‌ها در دو سالگیبه بلوغ جنسی برسند.
این خفاش ممکن است در طبیعت تا ۱۳ تا ۳۰ سال عمر کند.
این خفاش مانند بسیاری از گونه های خفاش، مورد بررسی برای بیماری های واگیردار جدید نیز قرار گرفته است. در یک مطالعه، وجود ویروس رستون(نوعی ابولاویروس که برخی پستانداران را آلوده می‌کند اما انسان را نه) در جمعیتی از این گونه در خلیج «سوبیک» بررسی شد. از میان ۵۶ خفاش، 3 خفاش دارای پادتن این ویروس بودند.
از سال ۲۰۱۶، این گونه طبق فهرست IUCN در وضعیت در خطر انقراض قرار دارد. یکی از مهم ترین دلایل کاهش جمعیت آن، شکار برای گوشت است. اندازه بزرگ بدن باعث می‌شود شکار آن نسبت به دیگر خفاش ها آسان تر باشد. در روش معمول شکار، خفاش‌ها در لانه هدف قرار می‌گیرند.
کاهش پوشش جنگلی نیز در از بین رفتن زیستگاه آن ها و طبیعتا کاهش جمعیت شان اثر بسیار محسوسی داشته است.
