به گزارش همشهری آنلاین، هوش مصنوعی، مانند بسیاری از پدیده‌های نوظهور در جهان ابزارهای تکنولوژی، در بسیاری از حوزه‌ها ورود کرده و پیشرفت‌های قابل توجهی هم در اغلب حوزه‌ها داشته و دارد. بخش ترجمه به ویژه ترجمه کتاب هم از این قاعده مستثنی نبوده و اکنون ردپای این ابزار جدید دنیای تکنولوژی، هوش مصنوعی در صنعت نشر هم دیده می‌شود که روز به روز هم پررنگ‌تر می‌شود. طبعا بسیاری از افراد در ابتدای امر به این موضوع نگاه تفننی داشتند، اما اکنون این مسئله به عنوان یک چالش اساسی سرِ راه مترجمان کتاب خودنمایی می‌کند و با امنیت شغلی آن‌ها در آینده نزدیک ارتباط تنگاتنگی دارد. با آن‌که هنوز در صنعت نشر، هوش مصنوعی جایگاه ثابت و تعریف‌شده‌ای ندارد اما اقدام برخی ناشران معروف در استفاده از هوش مصنوعی به جای ترجمه‌های انسانی نگرانی‌هایی را در بین مترجمان کتاب به وجود آورده است.

• هوش مصنوعی در جایگاه مترجم ناشر معتبر انگلیسی

تازه‌ترین اقدام جدی در این زمینه، رویکرد جدید یک ناشر معتبر انگلیسی در استفاده از هوش مصنوعی به جای ترجمه انسانی است که اخیراً رسانه‌ای شده و به نگرانی‌ها در دنیای صنف مترجمان دامن زده است. به تازگی، تیلور و فرانسیس (ناشر معتبر انگلیسی) اعلام کرد که قصد دارد از هوش مصنوعی برای ترجمه کتاب‌ها به زبان انگلیسی استفاده کند. البته این تصمیم به دلیل هزینه‌بر بودن ترجمه‌های انسانی برای کتاب‌هایی که مخاطب محدودی دارند، اتخاذ شده است. این ناشر پس از یک سال آزمایش و ارزیابی فناوری، به این نتیجه رسیده که هوش مصنوعی می‌تواند کمک کند تا کتاب‌هایی که ارزش ترجمه دارند، به زبان انگلیسی منتقل شوند. مدیر عامل این انتشارات با اشاره به سوابق افتخارآمیز آن‌ها در ارائه کتاب‌های برجسته به زبان انگلیسی، گفت که حالا با استفاده از هوش مصنوعی قصد دارند کتاب‌های بیشتری را در دسترس جهانیان قرار دهند. به عنوان مثال، مجموعه China Perspectives شامل بیش از ۳۵۰ عنوان از دانشمندان برجسته چینی است. کتاب‌ها پس از ترجمه توسط هوش مصنوعی، مورد ویرایش و بازبینی قرار خواهند گرفت تا از صحت و دقت آن‌ها اطمینان حاصل شود. این کتاب‌ها در قالب چاپی و الکترونیکی منتشر خواهند شد و امکان پذیرش آثار به بیش از ۳۰ زبان مختلف وجود دارد. این اقدام با استقبال برخی همراه بوده است. اما اشخاص حقیقی و حقوقی (مثل انجمن نویسندگان انگلستان) از آن انتقاد کرده و آن را تهدیدی برای شغل مترجمان انسانی می‌دانند.

• راه طولانی ترجمه از ابتدا تاکنون

تکنولوژی ترجمه راه طولانی را پیموده است. در ابتدا، ترجمه به صورت دستی انجام می‌شد و مترجمان انسانی ساعت‌ها روی متون و فرهنگ‌های لغت برای ترجمه آن‌ها از یک زبان به زبان دیگر صرف می‌کردند. با این حال، این روش کند و گران بود و اغلب منجر به عدم دقت به دلیل عنصر انسانی درگیر می شد. با ظهور کامپیوتر، ترجمه ماشینی در دهه ۱۹۵۰ معرفی شد. ترجمه ماشینی از نرم افزاری برای ترجمه خودکار متن بدون دخالت انسان استفاده می کرد. با این حال، کیفیت ترجمه های تولید شده توسط ترجمه ماشینی اغلب به دلیل محدودیت های نرم افزار در آن زمان ضعیف بود. در سال‌های اخیر، پیشرفت‌ها در هوش مصنوعی و یادگیری ماشین منجر به توسعه فناوری‌های ترجمه پیچیده‌ای شده است که قادر به تولید ترجمه‌های با کیفیت بالا در زمان واقعی هستند که تاثیر هوش مصنوعی بر ترجمه رو بسیار بیشتر کرده. این فناوری‌ها نحوه برقراری ارتباط ما در زبان‌های مختلف را تغییر می‌دهند و شکستن موانع زبانی را آسان‌تر از همیشه می‌کنند.

• هوش مصنوعی به عنوان ابزار کمکی در اختیار مترجمان

هوش مصنوعی در زمینه ترجمه به یک شبکه عصبی مصنوعی و تکنیک های یادگیری عمیق متکی است که به اندازه کافی قادر به درک متن نیستند. اگرچه این برنامه‌ها ساخته شده‌اند و هنوز هم در حال پیشرفت هستند، اما هنوز فاصله زیادی با هماهنگی با هوش انسانی دارند بنابراین مترجمان انسانی حرفه‌ای هنوز سال‌های خوب زیادی را پیش رو دارند. کیفیت کار آن ها بی‌نظیر باقی مانده است و به این دلیل است. بسیاری از کارشناسان معتقدند ترجمه ماشینی هیچ‌وقت جای مترجم انسان را نخواهد گرفت. چون ماشین یا ابزار ترجمه قادر به درک ظرافت‌های حاصل از قواعد دستوری زبان‌های مختلف، معناشناسی، نحو و هم‌چنین جنبه‌های فرهنگی نیست. بنابراین، آینده ترجمه این‌گونه است که هوش مصنوعی و ترجمه انسانی به همکاری با هم ادامه می‌دهند؛ هوش مصنوعی به عنوان ابزار کمکی در اختیار مترجمان است اما هرگز نمی‌تواند به‌طور کامل جایگزین انسان شود و به تنهایی در قامت یک مترجم بی‌نقص ظاهر شود. بنابر این، مترجمان انسانی بسیار بهتر از ماشین‌ها عمل می‌کنند، چرا که انسان توانایی بررسی، واکاوی و درک بافت متن و ظرافت‌هایی فرهنگی را دارد. از آن‌جا که فرهنگ بخش مهمی از زبان را تشکیل می‌دهد، درک ظرافت‌هایی فرهنگی بسیار حائز اهمیت است.