عصر ایران؛ رضا رئیسی-  چشم میلیون‌ها ایرانی و لنز دوربین‌های عکاس- خبرنگاران از سراسر جهان امروز شنبه 23 فروردین ماه سال 1404 مطابق با 12 آوریل سال 2025 به سمت مکانی در جنوب شرقی هارتلند انرژی جهان به سرزمین خورشید تابان در گوشه خاورمیانه همیشه پر تلاطم و حادثه‌خیز جلب و جذب بود اما این بار جنس واقعه و حادثه با اخبار معمول و متداول از نفیر گلوله و غرش موشک و بوی باروت و خون متفاوت بود، چون یک بار دیگر سرزمین شیوخ میانجی و پیام آوران صلح و مراوده، میزبان مذاکراتی شد که شاید بتوان گفت نسبت به ادوار پیشین در حساس‌ترین شرایط و پرتنش‌ترین عقبه و تخاصمی‌ترین وضعیت به مسقط رسیده و می‌بایست آغازی تازه و مسیری متفاوت را طلیعه‌ دار می‌شد. 

 

   مذاکراتی که در هر دو سوی اقیانوس، معترضانی از گوشه گوشه جهان و در اتمسفر داخلی داشت و حرکت در آن به مثابه رقص باله در میدان مین بود و البته بیم و امیدهای بسیاری به آن معطوف بود و در چنین فضای پیچیده و گرگ و میشی دو طرف با عقبه ای گر فراز و نشیب نشستن بر سر میزه مذاکره و رجعت به پارادایم دیپلماسی را یکبار دیگر تمرین و ممارست کرده بودند. 

 

   دو ساعت و نیم مذاکره پشت درهای بسته و در سالن های مجزا با برخاستن دود سفید از دودکش ساختمان مسقط و دیدار چند دقیقه‌ای و مواجهه‌ی رو در روی روسای تیم مذاکره کننده به انضمام وزیر خارجه عمانی پایان پذیرفت و همین دیدار نشانه‌ای بود بر نتیجه بخشی مذاکرات و آغاز یک مسیر تازه از جنس گفتگو و تعامل سازنده. 

 

   پیش‌تر و در فضای پیشا مذاکراتی دو طرف با شک و تردید نسبت به یکدیگر برآمده از دیوار رفیع بی اعتمادی چند دهه‌ای، مذاکرات غیر مستقیم را با هدف ارزیابی و تحلیل عزم و اراده یکدیگر برای حصول نتیجه و رسیدن به توافق برگزیده و هدف این دور از مذاکرات، چیزی جز ارزیابی و سنجش یکدیگر برای آغاز مسیر مذاکره و مفاهمه نبود و عطف به بیانیه وزارت امور خارجه ایران مبنی بر دیدار دوجانبه و چند دقیقه‌ای پس از پایان رایزنی های غیر مستقیم و نیز اشاره سید عباس عراقچی به این نکته که ادامه روند مذاکرات در شنبه هفته آینده پی گرفته خواهد شد، نشان می‌دهد مقصود حاصل شده و گام اول بهنگام و سنجیده و با توافق مشترک برداشته شده است. 

 

   در دیگر سو خبری که از هواپیمای اختصاصی رئیس‌جمهوری ایالات متحده به جهان مخابره شد، نیز از نتیجه بخشی گفت‌و ‌گوها و بالارفتن ضریب حصول توافق فراتر از خبرسازی ها و القائات رسانه‌ای در خصوص مذاکره ایران و آمریکا دلالت می‌دهد. 

 

    تا پیش از این در رسانه‌های مختلف داخلی و خارجی چنین گمانه‌زنی و القا می‌شد که دونالد ترامپ در نامه خود به طرف ایرانی که مبنای آغاز این مرحله از مذاکرات نیز هست، به انضمام مقوله هسته‌ای، از گفت و گو بر سر توانمندی موشکی و سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی نیز سخن گفته و گفت و گو بر سر آن از شروط مذاکره بوده است این در حالی است که ترامپ عصر امروز شنبه و همزمان با مذاکرات مسقط در جمع خبرنگاران گفته است: «هدف از مذاکرات با ایران جلوگیری از دستیابی آنها به سلاح هسته‌ای است. "فقط همین» 

 

  و این یعنی نه تنها تمام آن خبرسازی های پیشا مذاکراتی محلی از اِعراب نداشته است، بلکه حصول توافق میان ایران و آمریکا در مذاکرات جاری بسیار محتمل‌تر از آن چیزی است که پیش‌بینی می‌شد، چرا که از یک طرف، طرف ایرانی به هیچ روی حاضر به گفت‌و‌گو بر سر قدرت دفاعی و موشکی خود به عنوان مهمترین منبع بازدارنده و نیز سیاست های منطقه‌ای خود که حساسیت داخلی مضاعفی روی آن وجود دارد، نخواهد بود و در عین حال همواره اعلام کرده برای تضمین در خصوص عدم انحراف در برنامه هسته‌ای خود حاضر به همکاری و تضمین دهی لازم است، چرا که از اساس قصدی بر ساخت سلاح هسته‌ای ندارد و اگر ترامپ بر این گفته خود باقی بماند و تحت فشار لابی اسرائیل و فضاسازی‌های منطقه‌ای تغییر موضع ندهد، حصول توافق ممکن و شدنی است. 

 

  پس از 22 سال مناقشه بی پایان و فرسایشی بر سر پرونده هسته‌ای این اولین بار است که طرف آمریکایی بدون سرریز مسائل سیاسی و ژئوپلیتیک و سیاست های منطقه‌ای در شراکت استراتژیک با اسرائیل و یا صحنه آرایی شرکای راهبردی منطقه‌ای و رقیب ایران، مستقیم مطالبه خود را معطوف به عدم نظامی سازی برنامه هسته‌ای ایران کرده است و از طرف دیگر این بار این دور از مذاکرات دو تفاوت شکلی با دیگر ادوار مذاکراتی میان دو طرف دارد. 

 

  از یکسو همانند دوران برجام پای طرف‌های ثالث به این مذاکرات باز نشده و ایران و آمریکا بدون نقش آفرینی آنان می‌توانند برای حصول نتیجه بر روی مطالبات مشترک متمرکز باشند. 

 

    شاید بگویید در چند دوره از جمله در همین مسقط و عمان تیم های ایرانی و آمریکایی با یکدیگر مذاکره کرده‌اند اما تمامی آن مذاکرات غیر رسمی و محرمانه بوده است اما این بار این مذاکرات رسمی و علنی و در سطوح عالیه در جریان است و این دو مولفه هم بی تأثیر در نتیجه بخشی مذاکرات جاری نخواهد بود. 

 

  از منظر دیگر پالس‌های مثبت در زمینه سرمایه‌گذاری اقتصادی هم می‌تواند بالاترین تضمین برای رسیدن به توافق و حفظ و تثبیت و تداوم آن باشد، چیزی که در برجام غیر مستقیم گنجانده شده بود و امکان حصول نیافت و با فقدان انتفاع مالی، ترامپ را در باقی ماندن در برجام ترغیب نکرد  اما این بار در پیشا مذاکرات از طرف ایرانی روی میز گذاشته شده و می‌تواند عنصر مهمی در نتیجه بخشی مذاکرات آتی باشد. 

 

   حال البته باید منتظر ماند و دید از شنبه آینده و با آغاز مذاکرات هدف‌مند و متمرکز بر توافق دو طرف روند ماجرا چگونه و به چه سبک و سیاقی پیش خواهد رفت و البته نباید از کارشکنی مخالفان خارجی و دشمنان قسم خورده ایران و منتقدان داخلی که مذاکره را به مثابه ذنب لایغفر می‌دانند و جلوه‌گر می‌شوند،غافل شد. 

 

   هر چند که علی‌الحساب و در همین ابتدای کار آنچه مشهود است، روند مثبت تحولات و شرایط پیشا مذاکرات است که باید برای حفظ و تداوم آن در جریان مذاکره و حتی در دوران پسا توافق هم حساب شده و هوشمندانه به جلو نگریست و عمل کرد.