همشهری - سعیده مرادی: باغ موزه قصر تا پیش از ساخت زندان اوین، نخستین و تنها زندان پایتخت بود که در سال ۱۳۰۸ ساخته شد.
سنگ بنای قصر در دوره قاجار گذاشته شد
سنگ بنای معروف‌ترین بنای به‌یادگار مانده از پادشاهان قجری را از ابتدای کار به نیت یک مرکز نظامی گذاشته‌اند؛ قصری که ۴۰۰هزار تومان خرج روی دست خزانه گذاشت. این بنا بدون پنجره بیرونی بود. شاید همین ویژگی باعث شد که رئیس نظمیه پهلوی اول برای ساخت نخستین زندان، آن قصر را انتخاب کرد.
نگاهی به معماری باغ موزه قصر
مارکوف سازنده زندان قصر، نقشه این مکان را براساس الگوهای به‌روز اروپایی در سه طبقه طرح‌ریزی کرد؛ البته این موضوع باعث نشد او از سبک معماری ایرانی فاصله بگیرد. به هر حال تا قبل از این تغییر کاربری، آنجا قصری پادشاهی بود که با تزیینات و معماری قاجاری ازجمله آینه‌کاری، گچ‌کاری و نقاشی‌های حماسی تزیین شده بود؛ برای همین مارکوف از این عناصر هم در ساخت زندان قصر استفاده کرد. اصطلاحا به این سبک معماری که حالا در باغ موزه قصر تهران می‌بینید «آرت دکو» گفته می‌شود. ساختمان اصلی زندان لوزی‌شکل است که در دوره پهلوی دو بازو به آن اضافه شد. تمام قسمت‌های این زندان با چهار برج نگهبانی رصد می‌شد و به خاطر پیروی از استانداردها و قواعد جهانی، همه اتاق‌ها به جز اتاق انفرادی پنجره‌های بزرگ نورگیر دارند. در مجموع فضای باغ موزه قصر به شکل دایره طراحی شده و حدود ۶۹ هزار مترمربع وسعت دارد. این مجموعه از بخش‌های باغ ایرانی، برج‌های دیدبانی، موزه سیاسی، موزه مارکوف، نیایشگاه، زورخانه، سالن فرخی یزدی و عمارت کلاه فرنگی، نگارخانه ملک‌الشعرای بهار و… تشکیل شده است.
زندانی با راهروهای باریک
باغ موزه قصر که از سال ۱۳۹۱ به عنوان موزه فعالیت خود را شروع کرد، ساختمانی ۳ طبقه دارد که با ۲۸۸ اتاق، پر از بخش‌های دیدنی است. در کنار راهروهای تنگ و تاریک، می‌توان از موزه مارکوف، سالن فرخی یزدی، نیایشگاه و بخش‌های دیدنی دیگر بازدید کرد و به تماشای خودروهای کلاسیک، اسناد تاریخی و ... نشست. سپس در باغ ایرانی ساعتی قدم زد و بعد اندکی در برج دیده بانی مجموعه با تلسکوپ به رصد آسمان پرداخت و با دوربین دو چشمی از تماشای شهر لذت برد.
نشانی: خیابان شهید مطهری، خیابان شهدای ناجا، میدان پلیس
ساعت فعالیت: شنبه تا چهارشنبه از ۸:۳۰ تا ۱۴:۳۰ و پنجشنبه‌ها از ۸:۳۰ تا ۱۳:۳۰
امکانات: رستوران، بوفه، کتابخانه، فضای باز برای استراحت و دورهمی
