بازآفرینی هویت در عصر دیجیتال

دنیای اقتصاد دوشنبه 25 فروردین 1404 - 00:04
حتما این روزها در شبکه‌های مجازی با موج تبدیل عکس به انیمه روبه‌رو شده‌اید. این اتفاق به‌یک‌باره اوج گرفته و تصویر پروفایل کاربران شبکه‌های مجازی را در مدت‌زمان کوتاهی تغییر داده است.

هر پدیده‌ای در جامعه قابل‌ردیابی و تحلیل است و در همین رابطه برخی معتقدند تبدیل چهره واقعی به یک نسخه انیمه‌ای توسط هوش مصنوعی را می‌توان از منظر فرهنگی و جامعه‌شناختی نشانگر نوعی بازآفرینی هویت در عصر دیجیتال دانست و استقبال کاربران نسل جدید در نقاط مختلف دنیا از این قابلیت را می‌توان در افزایش گرایش به فضای فانتزی این بار در قالب کاراکتری آرمانی، رها از محدودیت‌های واقعیت و نزدیکی به «خودِ مجازی مطلوب» مشاهده کرد.

این فرآیند معمولا با تغییر ویژگی‌های صورت مانند چشم‌های بزرگ، فرم کودکانه صورت و رنگ‌های اغراق‌شده همراه است و از این طریق، افراد می‌توانند تصاویری فانتزی از خود بسازند که معمولا با واقعیت فاصله زیادی دارند.

به نظر می‌رسد این روند تنها یک سرگرمی نیست، بلکه می‌توان آن را بازتابی از تحولات روانی و فرهنگی نسل دیجیتال دانست. در دنیای امروز و با افزایش تنش‌های اجتماعی، بحران‌های زیست‌محیطی و فشارهای اقتصادی، کاربران جوان به دنبال فضایی برای فرار از واقعیت و ساخت هویت‌های مجازی هستند. بازسازی چهره‌ها در قالب انیمه، نوعی «خودآرایی دیجیتال» است که به فرد این امکان را می‌دهد تا هویت دوم و غیرواقعی از خود بسازد.

انیمه به مجموعه‌ای از انیمیشن‌های ژاپنی اطلاق می‌شود که ویژگی‌های خود را دارند. این آثار نه‌تنها از نظر طراحی شخصیت‌ها، بلکه در زمینه داستان‌گویی و مفاهیم فرهنگی با سایر انیمیشن‌ها تفاوت دارند. از مهم‌ترین ویژگی‌های انیمه می‌توان به طراحی‌های خاص شخصیت‌ها با چشم‌های بزرگ و حالت‌های اغراق‌شده، استفاده از رنگ‌های زنده و توجه به جزئیات در داستان‌ها اشاره کرد. انیمه‌ها معمولا در ژانرهای مختلفی چون اکشن، عاشقانه، فانتزی و حتی فلسفی تولید می‌شوند و در بسیاری از مواقع بازتاب‌دهنده ارزش‌ها و مفاهیم فرهنگی خاص ژاپن هستند.

یکی از سوالات رایج در بین علاقه‌مندان به فرهنگ ژاپنی، تفاوت انیمه و مانگا است. انیمه به انیمیشن‌های تلویزیونی یا سینمایی اطلاق می‌شود که حرکت دارند و معمولا به‌صورت سریال‌ها یا فیلم‌های انیمیشنی تولید می‌شوند. در حالی که مانگا به نسخه چاپی این آثار گفته می‌شود که معمولا در کتاب‌های کمیک منتشر می‌شوند و از تصاویر ثابت بهره می‌برند. در بسیاری از مواقع، انیمه‌ها از روی مانگاها ساخته می‌شوند و این دو فرم هنری به‌طور نزدیکی به هم مرتبط هستند.

استودیو جیبلی یکی از مهم‌ترین و شناخته‌شده‌ترین استودیوهای انیمه‌سازی در جهان است که با آثار شاخص تاثیر عمیقی بر فرهنگ انیمه گذاشته است. آثار این استودیو نه تنها از نظر طراحی، بلکه در داستان‌گویی و ارائه مفاهیم فلسفی، اجتماعی و انسانی شهرت دارند. جیبلی موفق شده است انیمه را به یک هنر جدی و مهم تبدیل کند که نه تنها برای کودکان، بلکه برای بزرگ‌سالان نیز جذابیت دارد.

خبرگزاری ایرنا نوشته استقبال از تبدیل عکس افراد به انیمه تنها به ژاپن یا کشورهای آسیایی محدود نمی‌شود بلکه در سطح جهانی، طرفداران زیادی پیدا کرده و در میان کاربران اینستاگرام و تیک‌تاک محبوب‌تر است. در این مطلب آمده است با وجود اینکه فرهنگ‌های مختلف در دنیای دیجیتال بیشتر از هر زمان دیگری در دسترس هستند، محبوبیت انیمه و فرهنگ ژاپنی بیشتر به دلیل ویژگی‌های این سبک هنری است. ژاپن با داشتن میراث فرهنگی غنی، داستان‌پردازی پیچیده و شخصیت‌سازی‌های جذاب، توانسته است به‌راحتی توجه جهانیان را جلب کند. در مقایسه با فرهنگ‌های دیگر، انیمه ویژگی‌های بصری و داستانی منحصر‌به‌فردی دارد که باعث شده است بیشتر از سایر فرهنگ‌ها در سطح جهانی مورد توجه قرار گیرد.

در ایران نیز انیمه به عنوان یک پدیده محبوب شناخته می‌شود، به‌ویژه برای نسل‌های قدیمی‌تر که با انیمه‌هایی مانند ماجراهای جودی، دوریمون، نانا و فوتبالیست‌ها خاطره دارند. این خاطرات و آشنایی با سبک‌های انیمه‌ای باعث شده است که کاربران ایرانی نیز از ابزارهای هوش مصنوعی برای تبدیل تصاویر خود به سبک انیمه استفاده کنند. این پیوند نوستالژیک به دنیای انیمه، به‌ویژه در میان نسل‌های جوان‌تر که به فرهنگ دیجیتال علاقه دارند، به یک تجربه جدید و جذاب تبدیل شده است.

برای بسیاری از ایرانیان، انیمه‌های ژاپنی یاد آور خاطرات شیرینی کودکی هستند که در دهه‌های گذشته از تلویزیون پخش می‌شدند و حالا هوش مصنوعی این امکان را فراهم کرده که کاربران نه فقط تماشاگر، بلکه خود بخشی از آن دنیای خیال‌انگیز باشند؛ گویی خاطره جمعی با فناوری‌های نوین دوباره جان گرفته است.

این گرایش گسترده را می‌توان یکی از نشانه‌های نفوذ عمیق فرهنگ شرق آسیا به فضای رسانه‌ای جهانی تلقی کرد. زمانی انیمه فقط محصولی بومی از ژاپن بود؛ امروز اما تبدیل به زبانی جهانی در روایت، طراحی و بیان احساسات شده است. حتی در ایران، کاربران با اشتیاق تصاویر خود را به این زبان جدید بازتعریف می‌کنند.

ایرنا نوشته است نباید نسبت به پیامدهای انتقادی این پدیده غافل بود. خلق چهره‌های غیرواقعی و زیباشناسانه می‌تواند به تقویت استانداردهای دست‌نیافتنی از زیبایی، احساس نارضایتی از بدن واقعی، و نوعی از خودبیگانگی دیجیتال دامن بزند. همچنین، نگرانی‌هایی در زمینه حریم خصوصی و استفاده ثانویه از داده‌های چهره کاربران توسط پلتفرم‌ها وجود دارد و با این همه، موج انیمه‌سازی چهره با هوش مصنوعی را می‌توان نقطه تلاقی سه جریان اصلی دانست: نوستالژی فرهنگی، میل به بازآفرینی هویت و جذابیت فناوری نوین. این فرآیند نشان می‌دهد که چگونه فناوری می‌تواند خاطرات گذشته، تخیل فردی و شکل‌های جدیدی از بیانِ خود را به هم پیوند دهد.

منبع خبر "دنیای اقتصاد" است و موتور جستجوگر خبر تیترآنلاین در قبال محتوای آن هیچ مسئولیتی ندارد. (ادامه)
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت تیترآنلاین مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویری است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هرگونه محتوای خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.