دور نخست گفت‌و‌گو‌های ایران و آمریکا در مسقط با خوش بینی عجیب و ابراز خوشنودی طرفین گفت‌و‌گو‌ها به پایان رسید و اکنون تنها دو روز دیگر تا دومین دور مذاکره دو کشور، برخی از مخالفان داخلی و خارجی نسبت به مذاکرات با دیده انتقادی و تردید نگاه می‌کنند. در همین حال دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا در نخستین اظهار نظر خود درباره مذاکرات گفت: «گفت‌و‌گو‌ها با ایران خوب پیش می‌رود.» و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، نیز گفت که دو طرف به مبانی مشترک نزدیک شده‌اند و تمایلی به مذاکرات فرسایشی ندارند. البته وزیر خارجه ایران دیدار کوتاه خود همچنین با استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ را امری «عادی» توصیف کرد.
در چنین شرایطی که به نظر می‌رسد طرفین از همیشه به دستکم مذاکراتی آرام و کم تنش نزدیک هستند؛ خبر رسیده که عباس عراقچی پنجشنبه راهی مسکو خواهد شد و برای بسیاری نیز این سفر یادآور سفر استیو ویتکاف نماینده رئیس جمهور آمریکا به روسیه بوده است.
اما در این بین حشمت الله فلاحت پیشه، نماینده پیشین مجلس و سیاستمدار و استاد دانشگاه می‌گوید که گفت‌و‌گو‌ها از دور دوم تازه وارد روند واقعی یک مذاکره می‌شود.
حشمت الله فلاحت پیشه، کارشناس مسائل سیاسی در این باره به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «من معتقد هستم که خبر‌هایی از این دست که ۴۸ ساعت پیش از مذاکرات بر سر محل مذاکرات توافقی نیست و از سوی دیگر رفت و آمد‌ها به کشور‌های دیگر منطقه و از جمله سفر آقای عراقچی به روسیه و سفر معاون رئیس جمهور آمریکا به ایتالیا نشان می‌دهد که مذاکره با آمریکا وارد مراحل جدی خود خواهد شد.
این مراحل نشان می‌دهد که دور اول مذاکرات عملا در حد یک برخورد فرمایشی و مقدماتی بوده است. در مسقط و در اولین شنبه طرفین سعی کردند به گونه‌ای متن‌هایی را با هم در میان بگذارند یا به گونه‌ای در دیدار غیررسمی نشست تلاش کردند به گونه‌ای موضع بگیرند که مذاکرات دچار یک بن بست زودرس نشود و لذا از طرح دستور کار‌هایی که طرفین به آن حساس بودند نیز خودداری کردند.»
مذاکراتی برای مذاکره کردن
وی در ادامه می‌افزاید: «همین مساله باعث شد که مشخصا در ایران خوش بینی ایجاد شود که این مذاکره باعث رفع اختلاف ایران و آمریکا شود. من، خودم بعد از دور اول توئیتی نوشتم که به نظر می‌رسد تنها توافقی که در مسقط صورت گرفت، توافق بر سر مذاکره بود.»
فلاحت پیشه با اشاره به اهمیت شکسته شدن تابو‌های میان دو کشور نیز به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «این یعنی تازه در مسقط دو کشور با هم توافق کردند که با هم مذاکره کنند و البته برای دو کشوری که چندین تابوی ویرانگر در میان روابط آنان وجود دارد همین دور مذاکره مسقط نیز یک تابو شکنی بود. منتها این تحولات نشان داد که اگر ایران و آمریکا تابوشکنی نکنند، مذاکرات در معرض شکست خواهد بود.
برای مثال آمریکایی‌ها باید حقوق ایرانی‌ها را به رسمیت بشناسند. اکنون ما می‌بینیم در عربستان، امارات، ترکیه و بسیاری از کشور‌های منطقه در قالب برنامه‌هایی بدون هیچ چالشی این کشور‌ها سمت هسته‌ای شدن حرکت می‌کنند، اما ایران همین مسیر را با تحمل صد‌ها میلیارد دلار هزینه و زیان از سر گذرانده است.»
چالش‌ها و راهبرد‌های دور تازه مذاکرات
این استاد دانشگاه و رئیس اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس درباره یکی از اصلی‌ترین چالش‌های مذاکرات نیز تصریح می‌کند: «الان امتیاز ایران یکی این است که در قالب NPT و به عنوان یک عضو NPT بتواند از چرخه سوخت هسته‌ای برخوردار شود و همین موضوع اگر مورد توافق قرار بگیرد یعنی ایران حق برخورداری و استفاده از چرخه سوخت هسته‌ای را داشته باشد، من معتقدم ایران به هیچ وجه دچار چالش و یا بن بست در این مذاکرات نمی‌شود.
تاکید می‌کنم اگر طرف آمریکایی فقط همین را بپذیرد که ایران چرخه سوخت هسته‌ای داشته باشد، مذاکرات دچار بن بست نمی‌شود. الباقی مسائل، مواردی است که قابل بحث و بررسی است.»
فلاحت پیشه خاطرنشان می‌کند: «روند موضع گیری‌های طرف مقابل در این مذاکرات نیز نشان داد که آمریکایی‌ها بیش از آن که به متن مورد توافق پایبند باشند به همان راهبرد پیشین خودشان پایبند هستند و این یعنی مذاکره تحت فشار و مذاکره تحت سایه جنگ!
این بحثی است که من معتقد هستم این بار طرف ایرانی با عقل گرایی، مذاکرات را در دستور کار قرار داد.»
این کارشناس مسائل سیاسی همچنین درباره مخالفت‌های محدود موجود با روند مذاکره نیز به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «مساله، اما این است که ایران در هفته سرنوشت سازی قرار دارد و در این هفته حتی با لزوم درک تغییرات و تحولات موجود، ما باید از داخل نیز غافل نشویم.
کما این که می‌بینیم، عملا برخی رسانه‌ها در داخل تهدید کشور‌های عربی را در دستور کار قرار داده‌اند، اما من معتقدم که اتفاقا یکی از ویژگی‌های مذاکرات در این دور یکی همین است که تمامی کشور‌های منطقه به جز اسرائیل خواهان مذاکره ایران و آمریکا هستند و در چنین شرایطی تهدید سایر کشور‌های منطقه به نوعی تهدید علیه ملت ایران است.»
دسته بندی تندرو‌های مخالف مذاکرات
این نماینده پیشین مجلس همچنین درباره روندی که تندرو‌های داخلی درباره مذاکرات در پیش گرفته‌اند نیز تأکید می‌کند: «من معتقدم که تندرو‌های داخلی به طور طبیعی به سه گروه تقسیم می‌شوند؛ یک گروه اول که با اکراه از مذاکرات حمایت می‌کنند و گروه دوم اقلیتی که به شدت علیه مذاکرات موضع گیری می‌کند و با الفاظ تند علیه مذاکره و مذاکره کنندگان صحبت می‌کند و خب هر کدام از این دو گروه مواضعشان آشکار است و قابل احترام! اساسا گروه‌هایی که تکلیف با آنان مشخص است و مواضع هر کدام از گروه‌های موافق و مخالف قابل احترام است چرا که بنا بر دلایل خود موضع آشکاری دارند.
آن گروهی که خطرناک است، بخشی از افراطیون هستند که به صورت پنهان در حال ضربه زدن به این فرصت دیپلماتیک هستند، یعنی همین گروهی که کشور‌های عربی را تهدید می‌کنند و یا کسانی که هنوز گزینه‌های جنگ را مطرح و یا سعی می‌کنند یک جو روانی علیه مذاکرات ایجاد کنند همان گروه سوم هستند که معتقدم در شرایط فعلی این گروه نقش ستون پنجم دشمن را علیه منافع ملی کشور ایفا می‌کند.»
منبع: اقتصاد۲۴
