به گزارش ایسنا، بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های اجتماعی است که سازمان تامین اجتماعی بر اساس آن مکلف است با دریافت حق بیمه بیکاری مقرر به کارگران مشمول قانون بیمه که به طور غیر ارادی بیکار و از سوی ادارات تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شده‌اند، مقرری بیمه بیکاری پرداخت کند.

بیمه شدگانی که به دلیل بروز حوادث قهریه و غیرمترقبه از قبیل سیل، زلزله، جنگ، آتش‌سوزی و... بیکار شوند، می‌توانند از مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.همچنین بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تأیید شورای عالی کار، بیکار موقت‌ شناخته شوند بیمه بیکاری دریافت خواهند کرد.

در واقع غیر ارادی بودن بیکاری، ملاک اصلی برقراری حمایت‌های قانونی برای بیمه‌شدگان بیکار است و عامل اصلی در احراز شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری بر پایه اخراج استوار شده است، به این معنا که بیمه‌شده کار خود را به اختیار از دست نداده باشد؛ مثلا اخراج به دلیل عدم نیاز نیروی کار یا عدم تفاهم کارگر و کارفرما در ادامه همکاری صورت گرفته باشد.

چنانچه کارگر استعفا دهد یا ترک کار کند و یا بیکاری وی ناشی از خاتمه کار و تسویه حساب باشد، بیکاری غیر ارادی محسوب نشده و طبعا شامل دریافت مقرری بیمه بیکاری نخواهد شد، همچنین کارگرانی که برخلاف میل و اراده خود بازخرید شوند ولی آماده کار باشند از مقرری بیمه بیکاری بهره‌مند خواهند بود.

در همین راستا، آرمین خوشوقتی - کارشناس روابط کار -  در یک گفت وگوی رادیویی ضمن تشریح شرایط استفاده از بیمه بیکاری می گوید:برای دریافت بیمه بیکاری، ۵ شرط اصلی وجود دارد که نخستین شرط این است که فرد مشمول قانون کار باشد.

وی می افزاید: شرط دوم این است که فرد باید تحت پوشش صندوق تأمین اجتماعی بوده و کارفرما داشته باشد و کارفرما ۳ درصد حق بیمه بیکاری او را پرداخت کرده باشد.

این کارشناس روابط کار سومین شرط تعلق بیمه بیکاری را بیکاری بدون میل و اراده‌ شخص عنوان کرد و گفت:شرط چهارم این است که در آخرین روز اشتغال یا مشغول به کار بوده یا در مرخصی به سر می‌برده است و شرط پنجم هم داشتن حداقل شش ماه سابقه پرداخت حق بیمه به صورت اجباری است.

او تاکید دارد که برخلاف تصورات رایج، داشتن یک سال سابقه کار در آخرین کارگاه جزو شرایط قانونی نیست و اگر به این دلیل با درخواست بیمه بیکاری کارگر مخالفت شود، این اقدام خلاف قانون محسوب می‌شود.

خوشوقتی می گوید در صورت رد شدن بیمه بیکاری به این دلیل، فرد می‌تواند به دیوان عدالت اداری مراجعه کرده و با استناد به مقررات، حق خود را دریافت کند.

این کارشناس روابط کار درعین حال با اشاره به الزام برخی کارفرمایان به ارائه‌ «نامه اعلام عدم نیاز»  تصریح کرد: طبق رأی دیوان عدالت اداری در سال‌های اخیر، الزام به ارائه این نامه بی‌مورد و بی‌اثر تلقی شده است. اگر کارفرما از صدور آن امتناع کند، کارگر می‌تواند با مراجعه به مراجع حل اختلاف و ثبت دادخواست بازگشت به کار، این موضوع را اثبات کند و رأی جایگزین دریافت نماید.

خوشوقتی تصریح کرد: در صورتی که فرد به شکل غیرارادی و بدون میل شخصی از کار بیکار شده باشد، حتی اگر در شرکت پیمانکاری مشغول به کار بوده، مشمول بیمه بیکاری خواهد شد.البته در برخی مشاغل غیرمستمر و پروژه‌ای، این مسأله ممکن است متفاوت باشد اما در صورتی که فرد در دفتر مرکزی شرکت و در شغلی مستمر اشتغال داشته باشد، حتی با پایان قرارداد امکان بهره‌مندی از بیمه بیکاری برای او وجود دارد.

چه گروه‌هایی مشمول دریافت بیمه بیکاری نمی‌شوند؟

قانون بیمه بیکاری بازنشستگان و از کار افتادگان کلی، صاحبان حرف و مشاغل آزاد، رانندگان، کارگران ساختمانی و قالیبافان بدون کارفرما، بیمه شدگان اختیاری و اتباع خارجی را از دریافت مقرری بیمه بیکاری مستثنا کرده است.

عامل اصلی در احراز شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری بر پایه اخراج استوار شده است به این معنا که بیمه‌شده، کار خود را به اختیار از دست نداده باشد؛ مثلا اخراج به دلیل عدم نیاز کارگر یا عدم تفاهم کارگر و کارفرما در ادامه همکاری صورت گرفته باشد. بنابر این چنانچه کارگر استعفا دهد یا ترک کار کند و یا بیکاری وی ناشی از خاتمه کار و تسویه حساب باشد بیکاری غیر ارادی محسوب نمی‌شود و طبعا شامل دریافت مقرری بیمه بیکاری نخواهد شد.همچنین کارگرانی که برخلاف میل و اراده خود بازخرید شوند ولی آماده کار باشند از مقرری بیمه بیکاری بهره‌مند خواهند بود.

به گزارش ایسنا، در حال حاضر مدت زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری جزو سوابق پرداخت حق بیمه فرد بیمه شده محسوب می شود.افرادی که به طور غیر ارادی از کار بیکار شده‌اند، موظفند مراتب بیکاری خود را از طریق ثبت درخواست در سامانه جامع روابط کار وزارت کار به نشانی  https://prkar.mcls.gov.ir  اعلام کنند.