به گزارش برنا؛ «صبحانه ایرانی» یک مجله صبحگاهی با رویکرد‌های مختلف رسانه‌ای و سرگرمی است که در امتداد برنامه «در انتهای الوند» شبکه دوم سیما و بعد از آن با شکل و شمایل جدید (هم در فرم و هم محتوا) کار خودش را آغاز کرد و حالا نزدیک به سه سال هست (من‌های وقفه‌های مقطعی و مناسبتی) هر روز صبح از شنبه تا پنجشنبه از حوالی ۷ صبح تا ۱۰ روی آنتن شبکه دو سیما می‌رود.
آغاز مسیری نو با «صبحانه ایرانی»: از بازنگری در فرم تا تحول در محتوا
برنا: ابتدا در مورد کلیت برنامه صبحانه ایرانی صحبت بفرمایید.
رحمانی: این برنامه با وسواس زیادی که در ریل‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های پیش از تولید آن (هم در تیم مدیریتی شبکه و هم در ایده‌پردازان و دست‌اندرکاران) وجود داشت و البته تجربیات متعددی که پیش از این به مرور بدست آمده بود، خیلی سریع با شناسایی تهدیدات و کاستی‌های موجود طرحی نو ایجاد و مسیر جدیدی را آغاز کرد. این مسیر جدید از تغییرات جدی در فرم و مدل برنامه گرفته تا محتوا را در بر می‌گرفت.
انتخاب با وسواس؛ مهمانانی هم‌دل، متخصص و هماهنگ با حال‌و‌هوای برنامه
برنا: مهمانان هر بخش بر چه اساسی انتخاب می‌شوند؟
رحمانی: در کنار مجریان و چشم‌انداز‌هایی که برای یک مجله صبحگاهی که تمام اجزای آن در یک سیستم کلی کار می‌کنند، کارشناسان و افرادی که در برنامه حاضر می‌شوند اهمیت بالایی دارند. به هرحال مخاطبان یک مجله صبحگاهی، چه در ایران و چه در سایر کشور‌های جهان و در برنامه‌های شناخته شده مشابه توقعات جدی از تولیدکنندگان چنین برنامه‌هایی دارند تا چیزی از احتیاجات مختلف و روزمره‌شان (چه تخصصی و چه محتوای سرگرم‌کننده) بی‌پاسخ نماند.
برهمین اساس و با توجه به همین مساله انتخاب‌ها بیش از پیش سخت خواهد بود و در «صبحانه ایرانی» ما به خوبی این مساله را درک کردیم و تک به تک کارشناسان و افرادی که در برنامه در قامت یک کارشناس یا متخصص حاضر شدند را از فیلتر‌های مختلف گذراندیم. از تیپ و ظاهر و قدرت بیان افراد گرفته که شاید از نظر خیلی‌ها اهمیت خیلی زیادی نداشته باشد تا تخصص، سواد، آگاهی و صلاحیت آنها که بیش از هرچیز دیگری حائز اهمیت بود. نکته قابل تامل دیگر در این‌باره، مطلوبیت و هم‌دمایی این افراد با مجریان برنامه بود که به عنوان یک مولفه مهم و اساسی خیلی جدی مورد توجه ما بود. یک کارشناس هرچقدر توانمند و هرچقدر آراسته، اگر توانایی ایجاد ارتباط با مجریان و به‌تبع آن با مخاطبان را نداشت، اصلا به برنامه دعوت نمی‌شد و اگر هم یک جلسه حضور داشت، از ادامه همکاری با او صرف‌نظر می‌شد. به هرحال ما یک خانواده گرم و صمیمی، رفیق و خوش حس و حال روی آنتن تلویزیون می‌فرستادیم و این حال خوش باید در تمامی بخش‌ها و لحظات برنامه به وجود می‌آمد و هرچه مانع از این بود، امکان ادامه دادنش هم فراهم نبود.
تنوع از دل نیاز و بازخورد؛ مخاطب در قلب طراحی محتوای «صبحانه ایرانی»
برنا: تنوع موضوعات آن هم در چندین میز مختلف طی این تعداد قسمت بالا چگونه شکل می‌گیرد؟
رحمانی: همانطور که قبل‌تر اشاره کردم، یک مجله صبحگاهی بخاطر ذات مجله بودنش باید متنوع و پاسخگوی نیاز مخاطبان باشد. این هم کشف و یافته ما نیست. همیشه و در تمام موارد مشابه هم همین بوده و اینجا هم از این قاعده مستثنی نیست و نبود.
کاری که ما در «صبحانه ایرانی» کردیم؛ سوای پژوهش‌ها و بررسی‌های دقیقی که روی برنامه‌های خارجی و داخلی صبحگاهی که موفق بوده‌اند، انجام دادیم رصد روزانه و دقیقی هم بر بازخورد‌ها داشتیم و آن را به عنوان بخشی از عوامل اثرگذار در تصمیم‌گیری‌ها لحاظ می‌کردیم. «صبحانه ایرانی» که حالا روزانه چندین هزار پیامک از مخاطبانش دریافت می‌کند، به فهم درستی از ذائقه آنها رسیده و ضمن در نظر داشتن شأن اثرگذاری، ذائقه‌سازی و کنشگری نسبت به نیاز‌های مخاطبانش هم بی‌تفاوت نیست.
برای مثال در همین سال ۱۴۰۳ که پشت سر گذاشتیم و در مجموع ۲۳۸ قسمت برنامه، ما حدود ۵۰ کارشناس در برنامه دعوت کردیم که برخی از آنها از ابتدا تا انتهای فصل گذشته با ما همراه بودند و برخی شاید فقط دو الی سه قسمت در کنارمان حضور داشتند. این یعنی در «صبحانه ایرانی» متناسب با نیاز‌های کلان و چشم‌انداز‌های در نظر گرفته شده، هم توسط تیم تولید و هم سازمان صداوسیما، مخاطبان نیز نقش جدی دارند و با بازخورد‌هایی که می‌دهند در حضور یا عدم حضور برخی چهره‌ها و کارشناسان اثر می‌گذارد. البته اینها من‌های جلسات مرتب و متعددی است که با صاحبان ایده و نظر به‌صورت روتین و هفتگی داریم و نکات و نظرات آنها را هم می‌شنویم و به کار می‌گیریم.
میز صبحانه؛ قلب تپنده برنامه «صبحانه ایرانی» در فضایی صمیمی
برنا: بخش میز اصلی با دیگر بخش‌ها چه ویژگی‌های متفاوتی دارد که آن را متمایز می‌کند؟
رحمانی: اگر منظورتان از میز اصلی، میز صبحانه و پایانی برنامه است باید بگویم که همانطور که از اسم این میز مشخص است، یکی از اصلی‌ترین بخش‌های برنامه است و مهمانانی که در این بخش دعوت می‌شوند حائز ویژگی‌هایی هستند که سبب حضور آنها در برنامه شده است.
ویژگی‌های خاص خصوصا در زمینه‌های علمی و ملی، سوژه‌های مردمی و عمومی، سوژه‌های امیدبخش، چهره‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و ..، چهره‌های انقلابی و اثرگذار و سوژه‌های خاص و کمتر دیده شده، مهمانان میز صبحانه برنامه «صبحانه ایرانی» هستند که در یک فضای گرم و خودمانی، حین صبحانه خوردن، هم معرفی می‌شوند، هم گپ می‌زنیم و هم سعی می‌کنیم فضای ثابت و روتین برنامه را کمی با آنها بشکنیم.
جذب سلیقه‌های متنوع با برنامه‌ریزی و شناخت نیاز‌ها
برنا: برنامه شما از نظر تنوع موضوعی جزو معدود برنامه‌هایی است که تقریبا برای هر سلیقه‌ای محتوا دارد، چطور به این ایده رسیدید که بتوانید مخاطبان بیشتری را جذب کنید؟
رحمانی: وقتی «صبحانه ایرانی» کارش را آغاز کرد، با یک میراث بازخوردی کم (تعداد معدودی پیامک کم و بازخورد‌های محدود و اندک) مواجه بود که اندوخته درخوری نبودند. بر همین مبنا چشم‌انداز‌هایی را برای بازه‌های مختلف زمانی درنظر گرفتیم تا با یک رشد پلکانی، نرم و البته با برنامه، مخاطبان برنامه را بیشتر و در گام بعدی آنها را مجاب به تعامل کنیم. یعنی مخاطب؛ اول بیننده صبحانه ایرانی، بعد سمپاد و بعد عضوی از ما باشد. نظر بدهد، ایده بدهد و حتی در برنامه حضور پیدا کند.
اینها میسر و امکانپذیر نبود، جز از این مسیر که ما ابتدا نیاز‌های مخاطب را شناسایی کنیم و برمبنای آن کنداکتور بنویسیم. یعنی مخاطب ما بداند یک روزی در برنامه، در یک ساعتی از آن قرار است به یکی از مطالبات و نیاز‌های او پاسخ داده شود. البته این به‌معنای موضع واکنشی در برابر مخاطب نیست. ما بیش از اینها برای خودمان شأن اثرگذاری و ذائقه‌سازی و کنشگری قائل بودیم و هستیم؛ اما خب سعی کردیم آن نیاز‌ها یا این مدل و اهداف ما به یک همپوشانی برسند و ما ذیل پاسخگویی به نیاز مخاطب حرف خودمان را بزنیم و اثرمان را بگذاریم. آیا جایی خطا نرفتیم؟ حتما رفتیم و اشتباهاتی هم کم و زیاد بوده، اما خب مواجهه با اشتباهات مهم بود که ما برای این هم برنامه داشتیم و در همان رصد‌ها و پژوهش‌ها و جلسات، به‌سرعت پاسخ و اقدامی را درنظر می‌گرفتیم تا گزندی «صبحانه ایرانی» و مخاطبانش را تهدید نکند و حوصله کسی از تماشای این برنامه سر نرود.
مدل لایه‌ای در سردبیری؛ تعامل، یادگیری و خلق ایده در یک تیم پویا
برنا: روند کار و برنامه‌ریزی در تیم سردبیری به چه شکل است؟
رحمانی: تیم سردبیری در «صبحانه ایرانی» ذیل یک مدل لایه‌ای فعالیت می‌کند. اعضای تحریریه ضمن فضای دوستانه و همدلانه‌ای که باهم دارند متشکل از چند لایه‌اند که هم از هم و دیگران یاد می‌گیرند و هم به هم و هم به دیگران یاد می‌دهند. سردبیری «صبحانه ایرانی» متشکل از افراد حاضر و ثابت، کارآموزان و ایده‌پردازان بیرونی است که گروه اول یعنی افراد حاضر روزانه مسئولیت تولید محتوا، ایده‌پردازی و تعامل با مجریان و کارشناسان را به عهده دارند، کارآموزان که مسئولیت همراهی و همکاری با تیم حاضر و ثابت را دارند و در لایه دوم مشغول تولید محتوا جانبی‌اند. گروه ایده‌پردازان هم متشکل از چند چهره رسانه‌ای و باتجربه است که بنده به صورت هفتگی جلساتی خارج از فضای برنامه استودیو با آنها دارم و طی گپ و گفت‌هایی برای برداشتن قدم‌های جدید در برنامه، برنامه‌ریزی می‌کنیم.
جلسات متعدد و پیاپی با تهیه‌کننده و مدیران شبکه به علاوه فعالیت مستمر دو نفر از پژوهشگران جهت رصد پیامک‌ها و محتوای برنامه‌های مختلف صبحگاهی هم که جای خود کمک جدی به تولید محتوا و سردبیری برنامه است.
مجریان «صبحانه ایرانی»؛ انتخابی بی‌نقص با ترکیبی از حرفه‌گری و صمیمیت
برنا: در خصوص انتخاب مجری‌های برنامه توضیح بفرمایید؟ آیا اگر فصل دیگری وجود داشته باشد با همین مجریان همکاری خواهید کرد؟
رحمانی: اگر از من سوال کنند بی‌عیب‌ترین انتخاب‌ها در این برنامه در کدام بخش بوده، حتما نام مجریان این برنامه را خواهم برد. ترکیب درستی از جدیت و حرفه‌ای‌گری، شوخ طبعی و راحتی و رویکرد و اخلاق تعاملی در مجریان برنامه «صبحانه ایرانی» وجود دارد که شاید آخرین اولویت برنامه در بدترین شرایط (که ان‌شاالله هیچ‌وقت بروز نکند) ایجاد تغییر در مجریان برنامه باشد که البته همین هم به نظرم ممکن نیست و این مجریان عالی‌اند.
آغاز فصل جدید با چشم‌انداز بلندمدت؛ فعلاً تمرکز بر ایده‌های تازه همین فصل است
برنا: تاکنون ۵ فصل داشتید چند قسمت از فصل آخر باقی مانده و آیا برای فصل بعدی هم برنامه‌ای دارید؟ اگر فصل بعدی داشته باشید چه تغییراتی در ساختار برنامه ایجاد خواهید کرد؟
رحمانی: فصل جدید تازه شروع شده و هنوز خیلی زود هست در ارتباط با فصل بعدی گپ بزنیم. ما الان در مرحله آغاز ایده‌های همین فصل جدید هستیم و تا فصل بعد راه زیادی پیش رو داریم. حتما برنامه‌ای که هدف، چشم‌انداز و داعیه اثرگذاری و کنشگری دارد، فکر سال‌ها و فصل‌های بعدترش را هم کرده و می‌کند.
