روزنامه بریتانیایی «گاردین» در گزارشی نوشت که روسیه ممکن است در توافق جدید تهران و واشنگتن درباره برنامه هسته‌ای ایران، نقشی محوری ایفا کند.
به گزارش انتخاب به نقل از العربیه، مسکو نه‌تنها به‌عنوان مقصد احتمالی برای ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در نظر گرفته شده، بلکه ممکن است در صورت نقض توافق، نقش داور را نیز برعهده بگیرد.
گاردین یکشنبه سی و یکم فروردین با اشاره به مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده که با میانجی‌گری عمان در روز شنبه در رم برگزار شد، نوشت این گفتوگوها به گفته مقامات آمریکایی، «پیشرفت قابل توجهی» داشته‌اند.
این روزنامه به سخنان استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ، اشاره کرده که گفته است هدف واشنگتن نهایی شدن توافق ظرف ۶۰ روز آینده است. با این حال، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، معتقد است «سطح بی‌اعتمادی و پیچیدگی فنی گفتوگوها»، رسیدن سریع به توافق را بعید می‌سازد.
بر اساس گزارش گاردین، دو مانع اصلی در مسیر توافق عبارتند از: «تعیین تکلیف ذخایر اورانیوم با غنای بالا» و «چگونگی ارائه تضمین از سوی آمریکا برای لغو تحریم‌ها». آمریکا خواستار انتقال این ذخایر به کشوری ثالث مانند روسیه یا نابودی آنهاست، اما ایران بر نگهداری داخلی آنها تأکید دارد.
محمد امرسی، عضو هیئت مشاوران اندیشکده ویلسون در واشنگتن، در گفت‌و‌گو با گاردین اظهار داشت که از منظر ایران، اظهارات ضد و نقیض در شبکه‌های اجتماعی و برخی مصاحبه‌ها این تصور را ایجاد کرده بود که ایالات متحده خواهان حذف کامل برنامه هسته‌ای ایران است؛ موضوعی که با مفاد پذیرفته‌شده از سوی عراقچی همخوانی نداشت.
امرسی افزود: «در نتیجه، نخستین گام مهم در روند مذاکرات، کسب اطمینان از این بود که اهداف آمریکا تغییر نکرده و گسترده‌تر نشده است. اگر عراقچی به چنین اطمینانی نمی‌رسید، احتمالاً مذاکرات در همان مرحله ابتدایی متوقف می‌شد.»
در بحث تضمین‌ها، مقام‌های ایرانی تأکید دارند که تنها شکل قابل اطمینان توافق، معاهده‌ای است که به تصویب کنگره ایالات متحده برسد. با این حال، به گفته منابع مطلع، به عباس عراقچی اعلام شده که با توجه به نفوذ گسترده حامیان اسرائیل در کنگره، بعید است دولت دونالد ترامپ بتواند چنین معاهده‌ای را از تصویب قانون‌گذاران عبور دهد.
گزینه جایگزین، ارائه تعهدی از سوی آمریکا برای جبران خسارت‌های مالی ایران در صورت خروج احتمالی از توافق است.
پیش از این نیز تهران پیشنهاد گنجاندن بند «جریمه مالی» را مطرح کرده بود، اما نبود یک معاهده رسمی، تحقق و اجرای چنین سازوکاری را با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند.
همچنین در مذاکرات رم، پیشنهادی مطرح شده مبنی بر اینکه در صورت خروج آمریکا از توافق، روسیه موظف به بازگرداندن ذخایر اورانیوم تحویلی به ایران باشد؛ اقدامی که می‌تواند نقش روسیه را در توافق آینده به‌طور چشمگیری پررنگ‌تر کند.
به‌نوشته گاردین، چنین سازوکاری می‌تواند جایگاهی محوری به روسیه در آینده روابط میان ایالات متحده و ایران بدهد و در عین حال، سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا را که پیش‌تر نقش ضامن‌های توافق برجام را ایفا کرده بودند، عملاً از روند مذاکرات کنار بگذارد.
این روزنامه همچنین تصریح کرده است که نه ایران و نه ایالات متحده تمایلی به ایفای نقشی پررنگ از سوی سازمان ملل متحد در توافق احتمالی آینده ندارند.
برخی تحلیلگران، رم را محل مهمی برای برگزاری این مذاکرات می‌دانند؛ چراکه در صورت شکست گفتوگوها، جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا که روابط نزدیکی با دونالد ترامپ دارد، می‌توانست نقشی مؤثر و نجات‌بخش ایفا کند.
گاردین همچنین نوشته است که در حال حاضر فشار قابل‌توجهی بر ترامپ و استیو ویتکاف، وجود دارد تا دست‌کم در یکی از سه محور اصلی مذاکرات که واشینگتن در آنها درگیر است – یعنی «ایران و آمریکا»، «حماس و اسرائیل» و «روسیه و اوکراین» – به نتیجه‌ای ملموس دست یابند.
یک منبع آگاه نیز به این روزنامه گفته است که در میان این سه محور، ایران بازیگری «عاقل‌تر و حساب‌شده‌تر» نشان داده و در نتیجه، احتمال دستیابی به توافق با آن بیشتر از سایر موارد ارزیابی می‌شود.
