ارزیابی‌ها نشان می‌دهد پس از امضا برجام در سال ۲۰۱۵ روابط میان دو کشور بهبود یافت و در سال ۲۰۱۶ حجم تجارت به ۳.۲ میلیارد دلار رسید. در این بازه زمانی شرکت‌های آلمانی مانند زیمنس و فولکس‌واگن برای بازگشت به بازار ایران ابراز علاقه کردند. اما این زمان چندان دوام نیاورد و با خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ بار دیگر حجم تجارت را کاهش داد و در سال ۲۰۱۹ به ۱.۶ میلیارد دلار رسید.
کاهشی که حال با از سرگیری مذکرات از فروردین سال جاری و چانه‌زنی‌ها برای رفع تحریم‌های بین المللی شنیده می‌شود که زمینه از سرگیری رشد آن وجود دارد. بطوریکه معاونت بین‌الملل اتاق ایران در گزارشی با بررسی روند تجارت دو کشور از سال ۲۰۲۳ به این نکته اشاره کرده که رسیدن به تجارت ۵ میلیاردی قابل دسترس است.
براساس گزارش اتاق بازارگانی ایران، حجم تجارت دوجانبه ایران و آلمان در سال ۲۰۲۳ به ۲.۳۱ میلیارد دلار رسید که رشدی ۲۳.۵ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ (۱.۸۷ میلیارد دلار) داشته است. اما این روند در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته و به ۱.۶۴ میلیارد دلار رسید که نشان‌دهنده رشد ۴ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۳ است. این کاهش رشد در ۲۰۲۴ به دلیل تشدید تحریم‌های بین‌المللی، محدودیت‌های بانکی و تمرکز آلمان بر بازارهای اتحادیه اروپا و آسیای شرقی بوده است. عوامل محدودکننده شامل تحریم‌های بین‌المللی، رقابت با کشورهای چین و ترکیه در بازار ایران، عدم تنوع کافی در صادرات غیرنفتی ایران، مشکلات زیرساختی لجستیکی، و ضعف در دیپلماسی اقتصادی پویا هستند.
بر اساس این گزارش، با وجود پتانسیل بالا برای همکاری در حوزه‌های خودروسازی، انرژی تجدیدپذیر، و فناوری پزشکی، موانع موجود مانع از تحقق کامل این ظرفیت شده‌اند. رفع تحریم‌ها، ایجاد مکانیسم‌های مالی جایگزین (مانند اینستکس)، و تقویت دیپلماسی اقتصادی از طریق نمایشگاه‌های مشترک و تفاهم‌نامه‌های جدید می‌تواند تجارت را به سطوح بالاتری برساند. با این حال، در کوتاه‌مدت، رشد اندک و تداوم تجارت در سطح کنونی (حدود ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار) محتمل است.
براساس ارزیابی‌های صورت گرفته، در صورت رفع تحریم‌ها، حجم تجارت می‌تواند به ۵ میلیارد دلار در سال برسد، مشابه سطح پیش از ۲۰۱۰ بخش‌هایی مانند انرژی تجدیدپذیر (با توجه به تخصص آلمان)، خودروسازی، و پتروشیمی پتانسیل بالایی دارند. با این حال، تنش‌های سیاسی کنونی و بسته شدن کنسولگری‌های ایران در آلمان، می‌تواند این چشم‌انداز را تهدید کند.
ایران به ماشین‌آلات، تکنولوژی پیشرفته و تجهیزات صنعتی آلمان وابسته است. در مقابل، آلمان به بازار ۸۵ میلیونی ایران و منابع انرژی آن (نفت و گاز) علاقه‌مند است. در سال ۲۰۲۴ ۵۲۰ میلیون دلار از صادرات آلمان به ایران مربوط به ماشین‌آلات بود که نشان‌دهنده نیاز شدید ایران به این کالاهاست. از سوی دیگر رقابت با دیگر کشورها «چین» در دهه اخیر جایگزین آلمان به‌عنوان بزرگترین صادرکننده ماشین‌آلات به ایران شده است. در سال ۲۰۲۳ صادرات چین به ایران بیش از ۱۵ میلیارد دلار بود، در حالی که آلمان تنها ۱.۶ میلیارد دلار صادرات داشت، این رقابت نشان دهنده تاثیر تحریم‌ها بر کاهش حضور آلمان در بازار ایران است.
با توجه به ارزیابی صورت گرفته این سوال مطرح می‌شود که ترکیب کالاهای تجاری دو کشور در سال ۲۰۲۴ چگونه بوده است؟ داده‌های منتشر نشان می‌دهد صادرات ماشین‌آلات از آلمان به ایران ۳۵ درصد از کل صادرات در سال ۲۰۲۴ بوده و این سهم برای مواد شیمیایی۳۰ درصد، تجهیزات الکتریکی ۱۵ درصد و دارو ۱۰درصد ثبت شده است.
در مقابل در بازه زمانی مورد بررسی صادرات نفت خام ایران به این آلمان برابر با ۴۰ درصد در سال ۲۰۲۴ رقم خورده که و پسته هم سهمی ۲۵ درصدی، زعفران ۱۵ درصدی و فرش ۱۰ درصدی از ترکیب تجاری با آلمان داشته است.
کاهش صادرات نفت ایران به آلمان به دلیل تحریم‌ها و جایگزینی چین به‌عنوان مشتری اصلی مشهود است.
