همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: افزایش چشمگیر آمار سرخک در کشور نگران‌کننده شده است. با آن که ایران، تاییدیه حذف سرخک را در سال ۲۰۱۹ (۱۳۹۸) از سازمان جهانی بهداشت (WHO) دریافت کرد، اما در سال‌های اخیر به‌خصوص ۲ سال گذشته که با موج عظیمی از ورود پناهجویان افغانی مواجه بوده‌ایم و نیز به دلیل اثرات پاندمی کرونا، موارد این بیماری افزایش چشمگیری در کشور پیدا کرده است. به طوری که گزارش‌ها و آمارها حاکی است که تنها در فرودین امسال ۸۲ نفر به این بیماریِ به شدت مسری مبتلا شدند.
سال گذشته نیز ۶۰۳ مورد ابتلا شناسایی و تأیید شد. موضوعی که می‌تواند تاییدیه ایران را باطل کند. چراکه این تأییدیه دائمی نیست و استمرار اعتبار آن نیازمند پایش سالانه و مهار سریع طغیان‌ها است.
هر بیمار می‌تواند ۸ تا ۱۰ نفر را مبتلا کند
سرخک، یک بیماری ویروسیِ بسیار مسری است. به طوری که هر فرد مبتلا می‌تواند ۸ تا ۱۰ نفر دیگر را هم مبتلا کند. این ویروس عمدتاً از طریق قطرات تنفسی یا تماس مستقیم با ترشحات (عطسه و سرفه) فرد مبتلا منتقل می‌شود و علائم آن شامل تب بالا، بثورات یا جوش‌های پوستی (حتی در کف دست‌ها)، سرفه، آبریزش بینی و التهاب چشم است و می‌تواند موجب مرگ فرد مبتلا شود.
روز گذشته، معاون وزیر بهداشت در گفتگو با رسانه‌ها درمورد افزایش آمار این بیماری در کشور هشدار داد و گفت: پوشش ضعیف واکسیناسیون در کشورهایی مثل افغانستان و پاکستان، مهم‌ترین عامل تهدید سلامت جمعیت ایران در برابر سرخک است. پوشش واکسیناسیون در کشور ما بین ۹۵ تا ۹۸ درصد است اما پوشش واکسیناسیون در این چند کشور کم و شیوع سرخک بسیار بالا است و همین منجر به ورود ویروس به ایران و طغیان‌های پراکنده در بعضی از استانها شده است.
علیرضا رئیسی، چالش جدی در مسیر حذف سرخک از کشور را افزایش جمعیت اتباع، نبود اطلاعات دقیق از پراکندگی آنها، کمبود منابع مالی برای پوشش جمعیت پرخطر، باورهای غلط درباره واکسن و مقاومت دربرابر آن و همچنین نبود امکان ایزولاسیون در بیمارستان‌های کشور به‌خصوص بیمارستان‌های مناطق جنوب شرق کشور عنوان کرد. مناطقی که هم پارسال و هم امسال بیشترین موارد ابتلا را داشتند.
دکتر آمیتیس رمضانی، متخصص بیماری‌های عفونی و دبیر انجمن متخصصین بیماری‌های عفونی ایران در گفتگو با همشهری‌آنلاین درباره دلیل افزایش آمار بیماری‌ای که واکسیناسیون آن در کشور همواره پوشش بالای ۹۵ درصد داشت، می‌گوید: «خیلی از بیماری‌های عفونی مثل سرخک در کشور ما کنترل شده اما موضوع این است که کشورهای همسایه می‌توانند در این مسیر مشکل ایجاد کنند. علتش هم این است که واکسیناسیون سرخک در کشورهایی مثلافغانستان، عراق و پاکستان وسیع نیست و طبعا رفت‌وآمدها به کشور در بروز موارد ابتلا تاثیرگذار است. مثلا فلج اطفال در کشور ما تقریبا ریشه‌کن شده، اما وقتی پناهجوها از کشور همسایه که پوشش واکسیناسیون خوبی ندارد، وارد کشور ما می‌شوند، ممکن است مجددا مواردی از ابتلا پیش بیاید.»
اختلال در سیستم واکسیناسیون کشور
براساس آمارهای رسمی، ۷ تا ۸ میلیون نفر اتباع در کشور ما حضور دارند و این افراد ممکن است واکسن سرخک نزده باشند. افرادی هم که وارد می‌شوند، حتما بیماری را با خود می‌آورند. به همین دلیل کسانی که واکسن دریافت نکرده باشند، در معرض خطرند.
دبیر انجمن متخصصین بیماری‌های عفونی ایران می‌گوید: «برای این که اختلالی در برنامه حذف سرخک برایمان پیش نیاید، ما معمولا پناهجویانی را که وارد کشور می‌شوند، واکسینه می‌کنیم اما طبیعتا واکسیناسیون همه آنها شدنی نیست. همین باعث می‌شود که در سیستم واکسیناسیون کشورمان با وجود همه هزینه‌هایی که داریم می‌کنیم، اختلال ایجاد شود.»
غیر از واکسیناسیون ضعیف سرخک در کشورهای همسایه و ورود بی‌رویه پناهجویان، پاندمی کرونا هم عامل مهمی در افزایش مجدد سرخک در کشور است. این را دکتر رمضانی می‌گوید و درباره ارتباط این دو موضوع توضیح می‌دهد: در دوره کرونا والدین از ترس این بیماری، کودکان خود را برای تزریق واکسن سرخک نمی‌آوردند. الان داریم سعی می‌کنیم کودکانی را که در دوره اوج کووید برای واکسیناسیون مراجعه نکردند، شناسایی و واکسینه کنیم تا بتوانیم به سمت حذف کامل این بیماری برویم.
این متخصص بیماری‌های عفونی می‌گوید: متاسفانه پاندمی کرونا در برنامه‌های ما برای حذف کامل بیماری‌های در دستور کار اختلال ایجاد کرد. اگر این پاندمی پیش نیامده بود، ما الان گواهی بین‌المللی ریشه‌کنیِ سرخک را گرفته بودیم.
لزوم حفظ پوشش ۹۵ درصدی واکسیناسیون
واکسیناسیون سرخک در ایران در ۲ نوبت - در ۱۲ و ۱۸ ماهگی فرد - انجام می‌شود. این برنامه برای همه کودکان و بدون توجه به وضعیت اقامت آنها اجرا می‌شود، اما ورود بی‌ضابطه پناهجویان به کشور و نیز پاندمی کرونا باعث شد که خیلی از کودکان این دو نوبت را دریافت نکنند. درحال‌حاضر به گفته وزارت بهداشت، ۳۳ درصد مبتلایان (یعنی بیش از یک‌سوم) زیر ۱ سال و ۳۰ درصد آنها در گروه سنی ۱ تا ۴ سال هستند.
بیماری سرخک، یک دوره نهفته دارد و از زمانی که ویروس وارد بدن کودک می‌شود، تا زمانی که علائم آن روی پوست بدن ظاهر می‌شود، ۱۰ تا ۱۴ روز طول می‌کشد. ۲ تا ۳ هفته هم طول می‌کشد تا بیماری کاملا بهبود پیدا کند و تنها راه پیشگیری از بروز و افزایش و طغیان آن، تزریق واکسن است.
به گفته متخصصان، حدود ۵ درصد از افرادی که واکسن سرخک را تزریق می‌کنند، ایمنی کافی را دربرابر این بیماری پیدا نمی‌کنند، اما حفظ همان پوشش ۹۵ درصدی در کشور می‌تواند مانع طغیان این بیماری شود. پوششی که ایران تا ۲ سال پیش، آن را به خوبی حفظ کرده بود.
