هزینه‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در آخرین دوره دولت سیزدهم نسبت به آخرین دوره برگزاری این نمایشگاه در دولت دوازدهم، 13 برابر شده و به بیش از ۲۲۰ میلیارد تومان رسیده است! انتظار می‌رفت‌ هزینه‌های برگزاری هر اتفاقی در این سال‌‌ها چند برابر شود، اما افزایش 13‌برابری یک اتفاق فرهنگی پرسش‌های متعددی را به همراه داشته است.

هنگامی که فهرست هزینه‌ها را بالا و پایین می‌کنیم، به نکته عجیبی بر‌می‌خوریم: هزینه‌های ناهار نمایشگاه سال ۱۴۰۳ تقریبا برابر با تمام هزینه‌های نمایشگاه سی‌و‌دوم است که در سال ۱۳۹۸ پیش از همه‌گیر‌شدن کرونا برگزار شد. بر‌اساس گزارش هزینه‌های برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران که در سامانه شفافیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده، فقط هزینه ناهار در سال 1403 به بیش از ۱۶ میلیارد تومان رسیده است؛ در‌حالی‌که هزینه برگزاری کل نمایشگاه سی‌ودوم در سال ۱۳۹۸ به ۱۷ میلیارد تومان نرسیده است.

 

بر‌اساس گزارش سامانه شفافیت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بالاترین هزینه نمایشگاه، یارانه‌ای است که برای هزینه ارسال مرسوله‌های پستی ناشران پرداخت شده است و مبلغی بیش از 26‌میلیارد‌و 500 هزار تومان را شامل می‌شود. پس از آن اجاره مصلا با رقم نزدیک به 13 میلیارد تومان قرار دارد و بعد هم پرداختی به عوامل اجرائی با اندکی کمتر از اجاره مصلی،12‌میلیارد‌و 700 میلیون تومان.

 

رقم 16 میلیارد برای ناهار در حالی که هزینه پرداختی به عوامل اجرائی نزدیک به 13 میلیارد تومان است، این پرسش را پیش می‌آورد که این تناسب چگونه برقرار می‌شود؟ ممکن است دستمزد برخی دیگر از عوامل در قالب پروژه‌ها پرداخت شود، اما اگر ناهار هر نفر در سال 1403 در رستوران معمولی برای حجم بالا را صد هزار تومان‌ و تعداد روزهای نمایشگاه را 12 روز در نظر بگیریم، روزانه تقریبا 13هزار‌و 500 غذا در نمایشگاه مصرف شده است و اگر فرض کنیم که به‌جای غذای معمولی، غذای گران‌قیمت سرو شده است و هر غذا را 200 هزار تومان در نظر بگیریم، روزانه شش‌هزار‌و 500 نفر در نمایشگاه غذا دریافت کرده‌اند. حالا پرسش اینجاست که مگر تعداد نیروهای اجرائی نمایشگاه چند نفر است؟

 

در گفت‌وگو با یکی از برگزارکنندگان پیشین نمایشگاه کتاب تهران این موضوع را در میان گذاشتیم. او ضمن اظهار بی‌اطلاعی از شیوه برگزاری نمایشگاه دوره گذشته، گفت‌ معمولا در دوره‌های مختلف کل عوامل اجرائی و میهمانان در یک روز از سه هزار نفر بعید است تجاوز کند.

اگر از سال 1398 سالانه 50 درصد تورم نیز محاسبه کنیم، هزینه‌های برگزاری نمایشگاه نباید به بیش از صد میلیارد می‌رسید.

 

یکی دیگر از کسانی که با او درباره رشد هزینه نمایشگاه گفت‌وگو کردیم، معتقد بود‌: « طبیعتا بخشی از افزایش هزینه نمایشگاه به افزایش قیمت‌ها برمی‌گردد، اما قطعا افزایش قیمت 13 برابر نبوده است».

 

این شرایط و قیمت‌ها نگرانی‌هایی را به وجود آورده است که این افزایش بی‌رویه هزینه‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب در سه دوره‌ گذشته، امسال هم تکرار شود، در‌حالی‌که به نظر می‌رسد این افزایش قیمت پایه نامناسبی در این وضعیت اقتصادی است‌‌، یا اینکه به میزان بسیار اندکی از آن کاسته‌ و به‌عنوان صرفه‌جویی اعلام شود.

 

امیدواریم امسال برگزارکنندگان نمایشگاه هزینه‌های برگزاری را واقعی کنند و اگر قرار است افزایشی در هزینه‌ها داشته باشد، در یارانه‌های خرید کتاب و در دسترسی مردم به کتاب باشد.