به گزارش همشهری آنلاین؛ حسام رضایی: پیشنهاد بی سابقه سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان مبنی بر شراکت آمریکایی‌ها در صنعت هسته‌ای ایران را باید نشانگان تمایل ایران به حل مساله هسته‌ای ارزیابی کرد. به نظر میرسد ایران در ازای رفع تحریم‌های غیر قانونی، به افزایش سطح نظارت‌ها به وسیله شراکت هسته‌ای با آمریکایی‌ها یا حتی با برخی کشورهای منطقه رضایت داده است. عراقچی چه گفت و در پشت مواضع او چه تحلیلی می‌توان داشت.
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه پس از لغو سخنرانی خود در «بنیاد کارنگی» که قرار بود دوشنبه یکم اردیبهشت، به صورت مجازی انجام شود، متن سخنرانی خود را منتشر کرد که در بخشی از آن، پیشنهاد بی‌سابقه‌ای به چشم می‌خورد که ناظر بر شراکت آمریکایی‌ها در صنعت هسته‌ای ایران است.
عراقچی در بخشی از یادداشت خود با اشاره به وجود یک راکتور در نیروگاه هسته‌ای بوشهر، از برنامه بلندمدت ایران برای ساخت دست‌کم ۱۹ راکتور دیگر سخن به میان آورده و تصریح کرده که این امر میتواند به تنهایی صنعت هسته‌ای در حال رکود ایالات متحده را احیا کند. وزیر امور خارجه کشورمان در عین حال افزود که هرگونه توافق میان ایران و آمریکا بایستی تضمین‌کننده منافع اقتصادی ایران، همراه با یک برنامه نظارت و راستی‌آزمایی قوی و اطمینان از ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران استوار باشد. عراقچی در یادداشت خود این را هم اضافه کرد که این رویکرد میتواند ثبات و اعتماد بلندمدت ایجاد کند.
پیش از انتشار رسمی مواضع عراقچی، برخی رسانه ها گمانه هایی درباره پیشنهاد ایران به آمریکا برای حضور در صنعت هسته ای ایران، طرح کرده بودند. اخیراً «فرناز فصیحی» خبرنگار نیویورک‌تایمز با اشاره به نتایج گفت‌وگوهای ایران و آمریکا، با انتشار مطلبی در ایکس تاکید کرده بود: «یک مقام ارشد ایرانی گفت یک گزینه‌ای که ایران پیشنهاد داده، راه‌اندازی تأسیسات هسته‌ای‌اش در یک پروژه مشترک با آمریکا و یا یک کشور سوم مانند عربستان سعودی به عنوان یک لایه امنیتی اضافی به منظور تضمین این مسأله هست که برنامه هسته‌ای ایران، برای اهداف صلح‌آمیز است».
با توجه به همه آنچه آمد، می‌توان سه برداست ارائه کرد. اولاً پیشنهاد شراکت آمریکایی ها در صنعت هسته ای نشان میدهد جمهوری اسلامی برخلاف ادعای بدخواهان که همواره مدعی ماجراجویی اتمی ایران بوده‌اند، از قضا به دنبال حل مساله است.
تمایل به حل مساله البته از ابتدای شکل‌گیری روند مذاکرات، از سعدآباد در دولت اصلاحات تا الان، همیشه در میان سطوح بالای حاکمیت وجود داشته داشته، اما آن طرفی که هیچ‌گاه زیر بار تعهدات خود نرفت و درصدد بود با ابزار هسته‌ای، بر ایران فشار بیاورد، غربی‌ها بودند.
ثانیاً، پیشنهاد عراقچی نشان میدهد ایران به خوبی توانسته موضوع مذاکرات غیر مستقیم با آمریکا را در حیطه صرفاً مساله هسته‌ای نگاه دارد و اجازه ندهد طرف مقابل، موضوعات دیگر مثل موشکی و منطقه را پیش بکشد و درصدد باج‌خواهی حول آن‌ها شود.
ثالثاً، شراکت آمریکایی‌ها در برنامه هسته ای ایران در عین حال که بالقوه «بهانه غیر صلح‌آمیز بودن» را از دست غربی ها خواهد گرفت، میتواند موجب توسعه زیرساخت‌های هسته‌ای ایران نیز بشود.
البته ایران این امکان را دارد با درگیر کردن سایر کشورها، مشخصاً کشورهای منطقه نظیر عربستان، هم نیاز هسته ای خود را به صورت پایدار و بلندمدت برطرف کند و هم اجازه بدهد چنین کشورهایی، گام‌های نخست خود در بومی‌سازی دانش هسته‌ای را محکم بردارند.
مهر ۱۴۰۲، برخی منابع غربی، مدعی پیشنهاد ایران به عربستان برای آغاز ساخت یک نیروگاه اتمی کامل با اهداف علمی و صلح‌آمیز و بدون هرگونه شروط مالی، اقتصادی، امنیتی و سیاسی شدند. هفت ماه بعد از این گمانه‌زنی‌ها، «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی در دیدار سفیر عربستان در ایران، آمادگی ایران برای همکاری هسته ای با کشورهای منطقه به‌ویژه عربستان، خاصه در زمینه تولید رادیوداروها را اعلام کرد.
به نظر میرسد پیشنهاد عراقچی برای شراکت آمریکایی ها در صنعت هسته ای ایران، هم دست ایران را در مذاکرات غیر مستقیم جاری بالا ببرد و هم بهانه را از طرف آمریکایی که همواره مدعی غیر صلح آمیز بودن فعالیت های ایران بوده، بگیرد. این پیشنهاد از طرف دیگر، ضربه سختی به اردوگاه براندازان-صهیونیست‌ها وارد می‌آورد که بی وقفه در صدد زدن زیر میز مذاکرات هستند.
