تصور کنید روزی که قفل‌های تحریم شکسته شود، نفت ایران دوباره در بازارهای جهانی بتازد و میلیاردها دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده به خزانه بازگردد.توافق احتمالی ایران و آمریکا، به‌ویژه در پرونده هسته‌ای، می‌تواند چنین افقی را ترسیم کند؛ در کوتاه‌مدت، لغو تحریم‌های نفتی و بانکی، شاهراهی برای افزایش صادرات و تثبیت اقتصاد باز می‌کند. در دوران طلایی برجام (2015)، صادرات نفت ایران از 1.1 میلیون بشکه به بیش از 2 میلیون بشکه در روز رسید و رشد اقتصادی به 12.5 درصد صعود کرد؛ کاهش تورم، ثبات نرخ ارز و بهبود معیشت، رویایی است که با مدیریت هوشمندانه دست‌یافتنی به نظر می‌رسد.این تحولات می‌تواند اعتماد عمومی به سیاست‌گذاری‌ها را تقویت کند و فشارهای اجتماعی را کاهش دهد.در بلندمدت، توافق می‌تواند سرمایه‌گذاری خارجی را به سوی ایران سرازیر کند، زیرساخت‌های فرسوده را احیا نماید و تنش‌های ژئوپلیتیکی منطقه را کم‌رنگ سازد.دیگر سایه تهدید حملات نظامی به تأسیسات هسته‌ای ایران سنگینی نخواهد کرد. با این حال، این جاده پرپیچ‌وخم است؛ تجربه تلخ خروج آمریکا از برجام در سال 2018 نشان داد که تغییرات سیاسی در واشنگتن می‌توانند تعهدات را به باد دهند. پایداری توافق به پایبندی طرفین، ثبات سیاسی داخلی ایران و مدیریت دقیق منابع اقتصادی بستگی دارد؛ بدون اصلاحات ساختاری، این فرصت طلایی ممکن است به سرعت رنگ ببازد؛ البته که فریبکاری های غرب را نمیتوان از اذهان دور کرد از این رو توصبه رهبری مبنی بر عدم اطمینان به آنها نکته سنجی دقیقی بود که هشدار آن را از قبل بدای دولت ها صادر کرده بود.

سیاست‌های منطقه‌ای ایران ایجاد کند، که می‌تواند واکنش منفی قدرت‌هایی مانند اسرائیل و برهی کشورهای حاشیه خلیج فارس را برانگیزد. برای مثال، تقویت حضور ایران در عراق یا سوریه بهوجهت انجام فعالیت های اقتصادی ممکن است به تنش‌های جدید منجر شود؛ از سوی دیگر، کاهش فشارهای اقتصادی می‌تواند نارضایتی‌های داخلی را آرام کند، اما این امر مستلزم توزیع عادلانه منافع اقتصادی و جلوگیری از تمرکز ثروت در دستان گروه‌های خاص است. قطعاً باید تاکید کرد که بدون مدیریت شفاف، خطر بروز فساد و نابرابری‌های اجتماعی افزایش می‌یابد همانطور که طی این سالها جریاناتی خاص و گاها با نقاب انقلابی گری بعنوان کاسبان تحریم همیشه بر شیپور جنگ دمیده عدم توافق را با هر ابزاری استحاله میکنند تا کیسه های خود را از دارایی های ایران پر کنند.کاسب‌های تحریم: پایان امپراتوری سایه‌هادر دل تحریم‌ها، کاسب‌هایی رشد کرده‌اند که از تاریکی اقتصاد غیررسمی تغذیه می‌کنند. این گروه‌ها با قاچاق، دور زدن تحریم‌ها و بازار سیاه، ثروت‌های کلان به جیب زده‌اند و اقتصاد شفاف را به گروگان گرفته‌اند.برای درهم شکستن این امپراتوری سایه‌ها، باید نور شفافیت تاباند. ایجاد سامانه‌های نظارتی پیشرفته برای رصد تراکنش‌های مالی و تجاری، گام نخست است. سپس، اجرای قوانین سخت‌گیرانه علیه پولشویی و قاچاق می‌تواند این شبکه‌ها را فلج کند.

اما راز اصلی در جای دیگر نهفته است: با لغو تحریم‌ها و رونق تجارت قانونی، جذابیت فعالیت‌های زیرزمینی کاهش می‌یابد. وقتی مسیرهای رسمی سودآورتر و کم‌ریسک‌تر شوند، کاسب‌های تحریم خودبه‌خود به حاشیه رانده می‌شوند؛ این روند نیازمند هماهنگی بین نهادهای قضایی، اقتصادی و نظارتی است تا ریشه‌های این اقتصاد سیاه خشکانده شود.احتمال توافق (تحلیل داده‌محور)بر اساس داده‌های اخیر (آوریل 2025)، مذاکرات غیرمستقیم در عمان و رم پیشرفت‌هایی داشته است.عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، مذاکرات را "سازنده" خوانده و استیو ویتکاف، نماینده آمریکا، از "پیشرفت بسیار خوب" سخن گفته است.تدوین چارچوب توافق و پذیرش حق ایران برای فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز، نشانه‌های مثبتی هستند. با این حال، موانعی مانند بی‌اعتمادی تاریخی، فشارهای اسرائیل و خواسته‌های حداکثری آمریکا (مانند محدودیت‌های دائمی هسته‌ای) همچنان پابرجاست. با تحلیل داده‌های کارشناسان میتوان گفت احتمال توافق را حدود 55 الی 60 درصد تخمین زند، از سویی اگر با 40 تا 45 درصد ریسک شکست به دلیل عدم قطعیت‌های سیاسی، به‌ویژه پیش‌بینی‌ ناپذیری مواضع دونالد ترامپ میتوان به این جا رسید که پیشرفت مذاکرات کارشناسی در روزهای آینده می‌تواند این احتمال را تا 70 درصد افزایش دهد.