خبرگزاری مهر، گروه استانها- فاطمه سعادتیان نیک: امام جعفر صادق (ع) از برجسته‌ترین شخصیت‌های جهان اسلام است که نقش بی‌بدیلی در تبیین، توسعه و ترویج معارف اهل‌بیت (ع) ایفا کرد.
در دوره‌ای که جامعه اسلامی با جریانات فکری و سیاسی متعددی مواجه بود، ایشان با هوشمندی و بصیرت، نهضتی علمی و فرهنگی را بنیان گذاشتند که آثار آن تا امروز نیز قابل مشاهده است.
امام صادق (ع) علاوه بر جایگاه والای علمی، نمونه‌ای بارز از رهبری خردمندانه و اخلاق‌مدار بود که با تربیت شاگردان و مدیریت هوشمندانه جامعه شیعی، مسیر حفظ و تعالی اسلام اصیل را هموار ساخت. بازخوانی سیره و آموزه‌های این امام همام، فرصتی مغتنم برای فهم بهتر مسئولیت‌های فردی و اجتماعی در جهان معاصر محسوب می‌شود.
امام صادق (ع)، الگویی برای سازندگی، اخلاص و مبارزه با مستکبران
در این گزارش حجت الاسلام مهدی حسن‌زاده نامقی، استاد حوزه و دانشگاه در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح ابعاد شخصیتی امام صادق (ع) پرداخت و اظهار کرد: این امام همام الگویی جامع در سازندگی جامعه، خدمت به مردم، اخلاص در عمل و مبارزه شجاعانه با مستکبران است.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه گفت: ما شیعه هستیم، اما شیعه جعفری. این عنوان نشان‌دهنده عظمت زحمات امام صادق (ع) در احیای اسلام ناب محمدی است. اگرچه عزای امام حسین (ع) در دو ماه محرم و صفر برگزار می‌شود، اما این امام صادق (ع) است که توانست با تربیت نزدیک به چهار هزار شاگرد، حقایق اسلام را زنده نگه دارد.
وی افزود: مدینه که روزگاری مرکز اسلام بود، پس از واقعه کربلا وضعیت اسف‌باری پیدا کرده بود، به حدی که امام سجاد (ع) فرمودند جز سه نفر در آن دیار بر دین باقی نمانده بودند. با تلاش‌های امام سجاد (ع) و زمینه‌سازی امام باقر (ع)، امام صادق (ع) فرصت طلایی یافتند تا اسلام ناب محمدی را احیا کنند. این امام همام نه تنها برای شیعه، بلکه برای مذاهبی مانند حنبلی، مالکی، شافعی و حنفی نیز راهگشا بودند، چراکه بزرگان این مذاهب به طور مستقیم یا با واسطه شاگرد امام صادق (ع) بودند.
سازندگی جامعه در ابعاد مادی و معنوی
حسن‌زاده تأکید کرد: امام صادق (ع) به همه ابعاد مادی و معنوی جامعه توجه داشتند. ایشان معارف قرآن و سنت پیامبر اکرم (ص) را در کرسی‌های تدریس خود آموزش می‌دادند، در عین حال، در امور مادی نیز مشارکت عملی داشتند. امام صادق (ع) به مردم نشان دادند که تلاش برای روزی حلال نه تنها ارزشمند، بلکه نوعی عبادت است. ایشان فرموده‌اند خداوند به کسی که برای کسب روزی حلال عرق می‌ریزد، مباهات می‌کند.
کمک به مردم در زمان بحران
این استاد دانشگاه ادامه داد: در زمان قحطی در مدینه، امام صادق (ع) دستور دادند گندم‌های انبارشان زیر قیمت بازار فروخته شود تا فشار از دوش مردم برداشته شود. این اقدام امام نمونه‌ای روشن از دلسوزی ایشان نسبت به معیشت مردم است، الگویی که امروز نیز می‌تواند چراغ راه مسئولان باشد.
بخشندگی و اخلاص در عمل
وی گفت: امام صادق (ع) در کمک به نیازمندان همواره گمنام عمل می‌کردند تا نام و نشانشان برده نشود. ایشان معتقد بودند که کمک، باید صرفاً برای رضای خداوند باشد، نه برای جلب توجه مردم. روزی امام مبلغی برای فرد نیازمندی فرستادند و خواستند نام ایشان ذکر نشود. این روحیه، اوج اخلاص در عمل است.
مبارزه شجاعانه با مستکبران
حسن زاده افزود: امام صادق (ع) در برابر ظلم و ستم، هرگز کوتاه نیامدند. در حضور منصور دوانیقی، خلیفه ملعون عباسی، امام با استفاده از هر فرصتی، پیام حق را بیان می‌کردند. در پاسخ به اعتراض منصور درباره خلقت مگس، امام فرمودند: خداوند این مگس را خلق کرده است تا جباران را خوار و ذلیل کند.
انتقاد از رویکرد امروز مسئولان
این استاد حوزه و دانشگاه با انتقاد از برخی سیاست‌های امروز گفت: متأسفانه برخی مسئولان به جای تکیه بر خدا و توان داخلی، دل به دشمنان بسته‌اند. مذاکره با آمریکا و اعتماد به آنان، برخلاف سیره اهل بیت (ع) است. رهبر معظم انقلاب بارها فرموده‌اند: هر کس دم از مذاکره با آمریکا بزند، الفبای غیرت و بصیرت را نمی‌داند.
امام صادق (ع)، رئیس مذهب و پایه‌گذار تحول علمی و اجتماعی
در ادامه این گزارش همچنین حجت‌الاسلام مهدی رحمانی، استاد حوزه و دین در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تسلیت ایام سوگواری این امام همام، به بُعدهای مختلف زندگی و نقش تاریخی ایشان در گسترش معارف اهل‌بیت و تلاش‌های اجتماعی اشاره کرد.
این استاد حوزه و دین با بیان اینکه امام صادق (ع) در دوران ضعف بنی‌امیه و آغاز قدرت‌گیری بنی‌عباس، تحولی اساسی در شبکه علمی و اجتماعی شیعه ایجاد کردند، اظهار کرد: امام (ع) نه تنها معارف شیعه را توسعه دادند، بلکه با ایجاد شبکه‌ای از ارتباطات با اصحاب خاص و مردم توانستند پیام اهل‌بیت (ع) را به طور گسترده‌تری به جامعه منتقل کنند.
وی افزود: مقام معظم رهبری در کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» امام صادق (ع) را به عنوان یکی از قائمین آل محمد معرفی کرده‌اند، که این عنوان علاوه بر امام زمان (عج)، به معنای قیام‌کننده‌ای از آل پیامبر اکرم (ص) است. امام صادق (ع) در دوران خود نه‌تنها به گسترش علوم و معارف اهل‌بیت پرداختند، بلکه با ایجاد بسترهای قیام اجتماعی تلاش کردند حکومت نبوی را دوباره احیا کنند.
رحمانی در ادامه گفت: امام صادق (ع) با شرایط دشواری روبرو بودند؛ از سویی بنی‌امیه با ضعف مفرط مواجه بود و از سوی دیگر بنی‌عباس با حیله‌گری و سوءاستفاده از نام خاندان پیامبر توانستند حکومت را به دست گیرند. در چنین شرایطی، امام موفق نشدند به اهداف بلندمدت خود دست یابند، چرا که جامعه هنوز آمادگی و آگاهی لازم برای همراهی با امام (ع) را نداشت.
این استاد حوزه همچنین با اشاره به صراحت امام صادق (ع) در بیان حقایق، افزود: امام (ع) با شجاعت در محافل عمومی به معرفی خلفای ناصالح و بیان حقایق اهل‌بیت پرداختند، اما حکومت بنی‌عباس با ایجاد فضایی خفقان‌آور مانع از گسترش مستقیم جنبش‌های اجتماعی شدند. وصیت‌نامه امام صادق (ع)، که در آن شش نفر از جمله منصور عباسی نام برده شده‌اند، نشان‌دهنده تدابیر امام (ع) برای حفظ شیعیان و جلوگیری از گمراهی آنان بود.
وی گفت: امروز ما در سایه حکومت اسلامی زندگی می‌کنیم و باید قدردان تلاش‌های امامان، شهدا و علمای اسلام باشیم که در مسیر تحقق آرمان‌های اهل‌بیت (ع) گام برداشته‌اند. امیدواریم در سایه تلاش‌ها و عنایات الهی، بتوانیم مسیر اصیل اسلام را ادامه دهیم و در زمانه خود زمینه ظهور حضرت قائم آل محمد (عج) را فراهم کنیم.
سیره و اندیشه امام جعفر صادق (ع) الگویی ماندگار برای همه پیروان راه حقیقت است. ایشان با اهتمام به علم، اخلاق، خدمت به مردم و مبارزه با ظلم، مرزهای تازه‌ای در تمدن اسلامی گشودند و پایه‌های مکتب جعفری را استوار ساختند. امروز نیز جامعه اسلامی بیش از هر زمان دیگری به الهام گرفتن از آموزه‌های آن حضرت نیازمند است. پاسداشت میراث امام صادق (ع) و عمل به سیره ایشان می‌تواند راهگشای عبور از چالش‌های اخلاقی و اجتماعی و زمینه‌ساز تحقق جامعه‌ای عادل و پیشرو باشد.
