فرارو- مذاکرات ایران و ایالات متحده در شرایطی ادامه دارد که در روزهای موازی با مذاکرات، وزیر امور خارجه کشورمان به چین و روسیه سفر کرده است. عباس عراقچی درباره این سفرها گفته است چین و روسیه بهعنوان دو شریک راهبردی و دوستان نزدیک ایران همواره در سختیها کشورمان را همراهی کردهاند.
به گزارش فرارو، مسئله تعادل در سیاست خارجی کشور و چگونگی ارتباط با کشورهای منطقه و غرب، از جمله موضوعاتی است که همواره از سوی کارشناسان به عنوان یکی از مهمترین چالشهای حوزه سیاست خارجی کشور مطرح است. فرارو در گفتوگو با مصطفی هاشمی طبا، سیاستمدار اصلاح طلب و عضو حزب کارگزاران سازندگی که پیشینه نامزدی انتخابات ریاست جمهوری را نیز دارد به بررسی این موضوع پرداخته است که آیا مسیر برقراری تعادل با کشورهای شرق و غرب در سایه مذاکرات هموار است؟
مصطفی هاشمی طبا به فرارو گفت: «ما شعار "نه شرقی، نه غربی" را اجرا نکردهایم. شعار نه شرقی نه غربی در یک دیدگاه اینگونه تعبیر میشود که نه باید با شرق رابطه داشته باشیم و نه با غرب. این در حالیست که ما با تسخیر سفارت آمریکا، غرب را به لحاظ تئوریک کاملا کنار زدیم. این که غرب چقدر در ابعاد فرهنگی، اقتصادی و دیگر ابعاد در کشور ما تاثیر میگذارد، بحثی دیگر است، اما از نظر سیاسی، ما غرب را با تسخیر سفارت آمریکا، کاملا رد کردهایم و طبیعتا در آن زمان نمیتوانستیم شرق را رد کنیم، چون بالاخره اگر قرار بود سفارت روسیه یا سفارت چین را هم میگرفتیم و شعار نه شرقی و نه غربی را اینگونه تعبیر میکردیم، دیگر با هیچ کشوری در جهان مراوده نداشتیم و این در حالیست که شعار نه شرقی، نه غربی به این معناست که تحت سلطه غرب [و شرق] نباشیم.»
وی افزود: «اگر قرار بود از روز اول برداشت درست از این شعار داشته باشیم، این میشد که با شرق و غرب یکسان عمل میکردیم. یعنی همانطور که مراودات با روسیه و چین را تنظیم کرده بودیم، با غرب یا آمریکا هم به همان ترتیب مراورده میکردیم. این به معنای تعادل است. درواقع اگر "نفی مطلق" را نپذیریم یا تعبیر درستی ندانیم، به این تعبیر میرسیم که باید بین شرق و غرب تعادل ایجاد کنیم و هیچ یک از این دو، بر ما سلطه نداشته باشند. طبیعی است که وقتی یکی را حذف کنیم، راه برای سلطه دیگری باز میشود. اما مسیر به سمتی رفته که روابط ما با ایالات متحده قطع شده است. البته فراموش نکنیم که قطع رابطه از سوی آمریکا انجام شده است.»
این کاندیدای پیشین ریاست جمهوری کشور در ادامه گفت: «گاهی ما نرمشهایی در قبال آمریکا نشان دادهایم. برای مثال در برجام، اما ایالات متحده بوده که این معاهدات را یک طرفه قطع کرد. البته ما به شکل عملی در موضوع سفارت آمریکا و تسخیر آن و با شعارهایی که علیه ایالات متحده میدهیم رابطه را قطع کردهایم، اما به شکل رسمی، این ایالات متحده بود که رابطه را قطع کرد و برجام هم که میتوانست شرایط را تغییر دهد، به شکل یک طرفه توسط ترامپ قطع شد. با همه اینها به اعتقاد من نگاه نه شرقی، نه غربی معنای تعادل در روابط سیاست خارجی است. شاید زمانی برای ترمیم روابط و تنظیم آنها وجود داشته باشد، اما معقتدم اکنون بدترین زمان است. ما در زمان کارتر یا اوباما، شاید بهتر میتوانستیم این تعادل را مدیریت کنیم.»
وی افزود: «کاخ سفید همیشه تحت نفوذ طرفداران اسرائیل یا لابیگریهای اسرائیل بوده است، اما اکنون در اختیار اسرائیل است. داماد ترامپ، ویتکوف و وزیر امور خارجه آمریکا، همگی یهودی هستند؛ بنابراین کاخ سفید در اختیار یهودیان یا بهتر است بگویم صهیونیستها است. حتی مسیحیان حاضر در کاخ سفید، طرفدار اسرائیل هستند. از این جهت است که میگویم اکنون ترکیب شعارهای ترامپ و سلطه صهیونیستها ترکیب نامناسبی را برای رسیدن به آن تعادل کرده است.»
این سیاستمدار اصلاح طلب درخصوص برخی مخالفان مذاکره در داخل کشور گفت: «متاسفانه، اگرچه این افراد در اقلیت قرار دارند، اما تریبونهای زیادی در اختیار دارند. در شرایطی که رهبری با وزیر دفاع سعودی ملاقات میکنند و نظام جمهوری اسلامی تشریفات دیدار با این مقام سعودی را برگزار میکند، ناگهان صدا و سیما که در سلطه افکار اقلیتیها است، برنامهای پخش میکند که بسیار مهم است چرا که بیش از آن که به سعودیها حمله کند به نظام جمهوری اسلامی دهن کجی میکند. نظام تصمیم گرفته است اکنون در حوزه سیاست خارجی اینطور عمل کند و همه ارکان باید به این تصمیم احترام بگذارند. در چنین شرایطی، برنامهای عامدانه از تلویزیون پخش میشود که همه تصمیمات را به سخره میگیرد. جالب است که در متن توضیح درباره این برنامه گفته شد این اقدام سهوا انجام شده است، اما این سهو نیست. سهو این است که یک مجری تپق بزند یا کلمهای را اشتباه تلفظ کند، اما وقتی برنامهای از پیش ضبط شده به آن مدت طولانی پخش میشود آیا میتوان گفت ناظری برای پخش وجود نداشته و سهو است؟»