عصر ایران؛  رضا رئیسی-  تفاوتی نمی‌کند چه اتفاقات و حواشی و حوادثی در خارج از مسقط به‌وقوع بپیوندد یا اخبار رسانه‌های جهانی بر خلاف دو دور قبلی پیشا مذاکراتی خارج از شایعه‌پراکنی‌های مرسوم و همیشگی، این بار مثبت و سازنده؛ توافق را قریب الوقوع و در دسترس گزارش کند و یا طرف اسرائیلی دچار یأس و استیصال و دندان قروچه شود و مواجب بگیران آن از فرط بی برنامگی وقوع یک حادثه را به دست های پیدا و پنهان اختاپوس شر نسبت دهند و برای ارباب خود در این وانفسای کوتاه شدن دستش، وزانت و وجاهت پوشالی بخرند واقعیت آن است که مذاکرات مسقط در دور سوم، آبستن تغییر و تحولات پیش‌برنده و شروع تازه در روند مذاکرات ١۴٠۴ است و به مرحله داد و ستد مذاکراتی رهنمون شده است. 

 

   از آنجا که مذاکرات هسته‌ای در سال جاری برخلاف دیگر ادوار قبلی، علاوه بر پشت پرده بودن موسوم به (مذاکرات پشت درهای بسته در ادبیات دیپلماتیک) در تدبیری هوشمندانه از حواشی و انتشار اخبار و تبادل اطلاعات منابع موثق و غیر موثق بدور مانده و حالت ایزوله طوری خبری دارد.

 

   تحلیل متن و بطن مذاکرات هم به تبع آن برای بازیگران بیرونی سخت و مشکل شده است؛ اما روند کلی ماجرا و اظهارات جسته و گریخته مقامات رسمی، نشان می‌دهد مذاکرات روند رو به جلو و مثبتی دارد و دو طرف به جای حاشیه پردازی روی اصل مطالبات تمرکز دارند، آنچنان که هنوز ٣ هفته از آغاز روند مذاکرات نگذشته است به سکوی دوم یعنی مذاکره بر موضوعات مشخص رسیده و با گذر از تعارفات اولیه و متداول دیپلماتیک با ورود به مباحث کارشناسی به مرحله چانه‌زنی و داد و ستد مذاکراتی رسیده اند و در مسقط و در قالب نزدیک به ٧ ساعت، چانه زنی بر روی موضوعات اصلی را پیش‌برده و مذاکرات در دور دوم(محتوایی) را آغاز کرده‌ و ادامه آن را به دور بعدی رسانده‌ و موکول کرده‌اند. 

 

  این رو‌ند، نشان می‌دهد جایگاه و گزینه و گزاره رجوع به دیپلماسی برای حل و فصل مناقشه بر سر پرونده هسته‌ای به نقطه عطف و تثبیت رسیده و همه حواشی و گزینه‌های دیگر را به کناری نهاده است. 

 

   از طرف دیگر پیگیری روند مذاکرات در مرحله محتوایی و رسیدن به چانه زنی داد و ستدی نشان می‌دهد که دو طرف بر اصل خواست و مطالبات طرف مقابل صحه گذاشته و آن را به عنوان نقطه ثقل پذیرفته‌اند که در موضع طرف ایرانی شامل بر حفظ غنی سازی هسته‌ای در داخل ایران و خواست و مطالبه لغو تحریم‌های اقتصادی است و از سوی طرف آمریکایی اطمینان دهی به عدم انجراف در برنامه هسته‌ای ایران و در وجه ایجابی پذیرش رفع محدودیت ها و بازگشایی وزنه‌های سنگین از پای اقتصاد ایران است. 

 

  روند پیشرفت و روند شتابان مذاکره نشان می دهد که برخلاف القائات رسانه‌ای ابتدایی خبری از مطالبات حاشیه ساز و مداخلات فرا هسته‌ای و یا دخالت طرف‌های ثالث محل اعتباری نداشته و دو طرف رک و راست و شفاف عزم و اراده جدی برای حصول توافق را حداقل تا اینجای کار از خود نشان داده‌اند. 

 

  تجربیات قبلی نشان می‌دهد که فقدان همین عزم و اراده جدی، دخالت‌های فرامتنی و رجوع به حل و فصل گزاره های متنوع و متعدد در قالب توافقی جامع در متن مذاکرات هسته‌ای و دخالت های طرف های ثالث مهمترین موانع مذاکرات در ادوار قبلی بوده و این بار که علی الظاهر خبری از این حواشی نیست، مذاکرات هم روند شتابان دارد و هم دورنمای مذاکرات و حصول توافق را در دسترس‌تر جلوه‌گر می‌کند. 

 

 اکنون مهم‌ترین بخش از مذاکرات و چالش اصلی که باید برای آن تدبیر شود، اعتماد زایی متقابل از ورای چالش های های همیشگی و پرونده مناقشه چند دهه‌ای است. که چند شاخصه دارد:

  تمرکز بر منافع مشترک به جای نگاه به مخاطرات و مناقشات سپری شده، لحاظ مولفه‌های تضمین بخش و ثبات محور در حوزه منافع متقابل برای حصول توافق و بسط و تعمیم آن به بازه زمانی بلند مدت و دیگر مناقشات جاری و ساری میان دو طرف و در نهایت معرفی مشوق‌های و فرصت های مشترک در رابطه با حصول توافق و چشم انداز پیامدی متصور بر آن است،  که می‌تواند حتی معادلات فی ما بینی را به مرحله اتحاد راهبردی حداقل در حوزه اقتصادی رهنمون کند.

 

  گام نهادن در این میسر و تحول در روابط نه مبتنی بر خوش‌بینی افراطی و نه اعتماد چشم بسته به طرف خارجی است بلکه اشاره به ظرفیت ها و موقعیت راهبردی و جایگاه منحصر به فرد ژئوپلیتیکی، کریدور ارتباط اقتصادی شرق-غرب و بازار مستعد و ایده‌آل ژئواکنومیک ایران در هارتلند انرژی جهان است که هر ناظر منصفی نمی‌تواند از کنار آن به سادگی گذر کند و مزایای آن برای انتفاع اقتصادی را نادیده بگیرد و اگر آمریکای ترامپ آنگونه که خود مدعی است، منفعت نگر و انتفاع محور باشد و منافع ایالات متحده اولویت شماره یک او باشد و آن را بر روابط سیاسی و اتحادهای قدیمی ارجحیت دهد، نزدیکی ایران و ایالات متحده و به تبع آن حصول توافق و ماندگاری آن نه تنها دور از   دسترس نیست که به سبک و سیاق مذاکرات  شتابان فعلی بیش و گیش از هر زمان دیگری در شرف وقوع است. 

 

   هر چه هست آسمان مذاکرات ایران و ایالات متحده تا اینجای کار آفتابی با نسیم ملایم و بدور از هرگونه تلاطم ناگهانی بوده و به نظر می‌رسد که با روند موجود با هر تحرک و حاشیه‌‌ جانبی که احتمال آن نیز هرگز دور از انتظار نیست، اگر اراده دو طرف جدی باشد، دچار هیچ تلاطم و انشقاق نشود و مسیر متوازن و متعادلی در پیش باشد. 

 

   از یاد نبریم که اکنون توپ در زمین ایالات متحده است، چون راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران نه زمان‌بر است و نه به راحتی قابل بازگشت و این طرف آمریکایی است که گام اولیه را در زدودن تحریم ها و جلب اعتماد ایرانی ها باید به انجام رسانده و این از نکات مهمی است که در زمان بندی اقدامات متقابل در جریان مذاکرات نباید ‌ازنظر مذاکره کنندگان دور بماند و نشانه مستحکمی وال بر عبور از دیوار بلند بی اعتمادی است.