حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس پیشین کمیسیون امنیت ملی مجلس، با تأکید بر اینکه باید کارایی پدافند غیرعامل و چرایی عمل نکردن آن در بندری به این بزرگی بررسی شود، معتقد است کسانی که در این شرایط سوالات و پاسخ‌های کلی به افکار عمومی می‌دهند شارلاتان هستند و همه مردم نیاز به روشنگری صادقانه دارند.
به گزارش هم‌میهن، به عقیده وی مجلس نیز در چنین شرایطی باید به وظیفه اصلی خود عمل کند و با پرسشگری درست، مقصرین اصلی این حادثه را شناسایی و معرفی کند.
نظر شما درباره سناریو‌هایی که پیرامون حادثه بندر شهید رجایی مطرح می‌شود مبنی بر اینکه شاید خرابکاری داخلی باشد و یا نفوذ و یا حتی حمله دشمن چیست و کدام‌یک از این گمانه‌زنی‌ها را محتمل می‌دانید؟
ابتدا مراتب همدردی خودم را نسبت به این حادثه اعلام می‌کنم. در مجموع فکر می‌کنم در شرایط فعلی بهتر است که منتظر گزارش‌های رسمی بمانیم، اما متاسفانه عدم بازخواست، استعفا و روشنگری درخصوص عوامل به وجودآورنده فجایعی همچون آنچه در بندر شهید رجایی رخ داده است، باعث می‌شود که مشابه چنین مسئله‌ای هرچند وقت یکبار در گوشه‌ای از ایران اتفاق بیفتد. در گذشته هم فجایعی از این دست را دیده‌ایم، مانند حادثه پلاسکو، متروپل آبادان، سقوط هواپیما‌ها و مواردی از این نوع که متاسفانه کسانی که باید به وظیفه پرسشگری خود عمل کنند، به آن عمل نکرده‌اند و همین باعث شد که مقصرین اصلی در مقام مسئولیت بمانند و باز هم فاجعه‌ای دیگر شکل بگیرد.
معتقدم اولین سوال جدی که در پی این حادثه مطرح است، سوال نسبت به کارایی پدافند غیرعامل است. شخصاً معتقدم یک فرض جدی وجود دارد مبنی بر اینکه مقتضیات پدافند غیرعامل در این بندر تجاری ایران دیده نشده است. در هیچ کجای دنیا، این میزان مواد اشتعال‌زا در یک مکان دپو نمی‌شود؛ این نشان می‌دهد که الزامات اولیه پدافند غیرعامل در این بندر نادیده گرفته شده است.
این در حالی است که یکی از ثابت‌ترین مناصب مدیریتی در کشور همین پدافند غیرعامل است و بیشترین سوالات مربوط به قصور در بروز چنین فجایعی نیز در همین بخش وجود دارد. تا الان که با شما صحبت می‌کنم هنوز هیچگونه گزارشی درباره نقش پدافند غیرعامل در این فاجعه داده نشده است. پرسشگری از ابهامات موجود یک الزام در این شرایط است؛ درحالی‌که هنوز دستگاه‌های پرسشگر، حتی یک سوال درباره فاجعه بندرعباس مطرح نکرده‌اند.
برخی از کمیسیون‌های مجلس که نامه‌هایی را برای اخراج اساتید برای وزارت علوم و دستگاه‌های دیگر می‌فرستند باید بدانند که آنها باید به وظیفه ذاتی خود در قبال این بندر عمل کنند.
دلیل اصلی این موضوع بی‌توجهی به همین مسئله است. موضوع دیگر این است که قبل از اینکه این سوال مطرح شود که آیا این حادثه نوعی خرابکاری از سمت بازیگری مثل اسرائیل و یا ناشی از یک اتفاق است، سوال جدی این است که ایران و اسرائیل در شرایط جنگی به سر می‌برند؟ و از طرف دیگر ایران کشوری است که در ایام مختلف دشمنان زیادی داشته است.
در نتیجه ضرورت این شرایط این است که در مراکز حساس کشور همچون بندر شهید رجایی باید تمام ملاحظات پدافند غیرعامل دیده می‌شد. به‌طور طبیعی در مورد اینکه این اتفاق رخ داد آیا ناشی از قصور است و یا یک خرابکاری خارجی، باید منتظر گزارش‌های رسمی ماند، اما آنچه که همین حالا محل پرسشگری است مبنی بر این است که چرا تصاویر صیانتی و حفاظتی لازم صورت نگرفته تا منجر به بروز این فاجعه نشود و مردم و کارگران بندرعباس با بزرگترین غافلگیری تاریخ بنادر ایران مواجه نشوند.
این حادثه چه پیامد‌ها و هشدار‌های امنیتی در پی دارد و آیا زمان آن نرسیده است که پروتکل‌های امنیتی کشور ما ارتقا و به‌روزرسانی شوند؟
همین امروز یکی از کسانی که بیشترین نقش را در شرایط امروز کشور داشته، مصاحبه‌ای کرده و اظهار داشته است که ما در مسیر پیشرفت هستیم و باید سرعت را کم کنیم. در شرایط و پیشرفتی که امروز مردم بندرعباس دیده‌اند، ده‌ها متر بلندای دود و آتش بود که هیچ‌وقت از خاطره مردم مظلوم این استان نخواهد رفت و در چنین شرایطی می‌بینیم که برخی از افراد چنین ادعا‌هایی می‌کنند و می‌خواهند چه‌ها کنند واقعاً جای تأمل دارد.
من با آن دسته از اندیشمندان که معتقدند مدیران سیاسی که در پاسخ به سوالاتی که نسبت به حقوق مردم مطرح می‌شود، سوال‌های کلی و کلان مطرح می‌کنند شارلاتان هستند موافق‌ام.
متاسفانه بسیاری از مشکلات کشور همین است که درست در ایامی که فاجعه بندرعباس رخ می‌دهد، عده‌ای به جای آنکه پاسخگو باشند شعار‌های کلی و سوالات کلان را مجدداً تکرار می‌کنند. در حالی که آنچه مردم ایران شاهد آن هستند این است که متاسفانه در طول سالیان اخیر بدترین مرگ‌های ممکن را مردم ایران تجربه می‌کنند. این مرگ‌های وحشتناک به گونه‌ای است که احساس ناامنی را در کشور فراگیر می‌کند. در ساده‌ترین تحلیل نوعی حماقت مدیریتی باعث می‌شود که اینگونه مقدمات لازم برای یک فاجعه بزرگ شکل بگیرد و متاسفانه دغدغه موجود این است که همچون همه موارد گذشته نه کسی مجازات شود و نه کسی استعفا بدهد و باز کشور در شرایط ناامنی قرار گیرد.
موضوع دیگر این است که اکنون مسئله مذاکرات ایران و آمریکا هم مطرح است و روند خوبی را هم طی می‌کند و این شائبه را ایجاد می‌کند که هدف، ایجاد اختلال در روند مذاکرات باشد. نظرتان درباره این فرضیه چیست؟
من در اولین شنبه مذاکرات گفتم که بزرگترین تحلیل مذاکرات طرف‌های ثالث هستند. اینها بازیگرانی هستند که سودشان در تداوم تنش‌ها است. یکی از جنبه‌های مثبت مذاکرات میز عمان این است که ایران و آمریکا واسطه‌ها را کنار گذاشته‌اند؛ هرچند که این ناشی از اراده آمریکایی‌ها بود و نه ایران. آمریکایی‌ها علاوه بر اینکه قدرت‌های شرقی و غربی را از مذاکرات کنار گذاشتند، عملاً مانع کشیده شدن روابط ایران و آمریکا به سمت جنگی شدند که نتانیاهو طراحی کرده است.
صهیونیست‌ها سیاست را براساس دشمنی تعریف کرده‌اند و تا زمانی که ایران و آمریکا دو دشمن معرفی می‌شوند، اسرائیل اجازه نمی‌دهد مذاکره روند عادی و نرمال خود را ادامه دهد. این تحلیلی است که منجر به آن می‌شود در هرگونه خرابکاری پای اسرائیل به میان بیاید، اما با این وجود اعتقادم بر این است که باید منتظر گزارش‌های رسمی باشیم.
من بیش از آنکه عامل خارجی را در این واقعه مسئول بدانم، موضوع را متوجه قصور پدافند غیرعامل می‌دانم. نتانیاهو نقش ویرانگری در میز مذاکرات عمان تعریف کرده است، به عبارتی به دنبال فهماندن این موضوع به ترامپ است که اسرائیل می‌تواند ضربات ویرانگری را به ایران وارد کند تا توان چانه‌زنی ایران کاهش پیدا کند. اما این تهدید ترامپ را قانع نخواهد کرد که علیه ایران حرکت کند و در چنین شرایطی معتقدم نباید به‌گونه‌ای تحلیل کرد که منجر به تقویت این موضوع اسرائیل شود.
اسرائیل در حوزه امنیتی تلاش خواهد کرد که قدرت ویرانگر خود را به رخ آمریکا بکشد، اما معتقدم آنچه که رخ داده است، ناشی از قصوری است که در بالا اشاره کردم و متاسفانه مجازات نشدن هیچ فردی منجر به تقویت کسانی می‌شود که به دنبال شکست ایران هستند.
دولت و حاکمیت باید چه رویکردی را در برابر این اتفاق در پیش بگیرند؟
وظیفه دولت در اینجا این است که به سوالاتی که در ذهن مردم وجود دارد پاسخ واقعی بدهد، بعلاوه مسببین و عوامل این قصور را مشخص کند و علاوه بر برکناری آنها را در مقابل مسئولیت خودشان پاسخگو کند. مسئله سوم این است که باید یک گزارش واقعی در خصوص سال‌ها هزینه‌کرد پدافند غیرعامل کشور از بودجه ملی داده شود. زمانی که در بزرگترین بندر تجاری ایران کوچکترین ملاحظات پدافند غیرعامل رعایت نشده است نشان‌دهنده یک فاجعه سیستمی است.
