بانک مرکزی در جدیدترین گزارش خود از آمار عملکرد شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک)، وضعیت تراکنش های بانکی انجام شده در فروردین‌ماه سال جاری را مورد بررسی قرار داده است.
داده‌های این گزارش حاکی از آن هستند که پس از اوج‌گیری آمار تراکنش های بانکی و شکسته شدن رکورد تعداد و مبلغ تراکنش‌ها در اسفندماه سال گذشته، این ارقام در فروردین‌ماه تعدیل شدند. طوری که مبلغ کل تراکنش‌ها در فروردین‌ماه ۱۴۰۴ به کمترین میزان خود در ۶ ماه اخیر رسید.
البته جهش آمار تراکنش‌ها در اسفندماه و سقوط آن در فروردین‌ماه، موضوع جدیدی نیست و آمارها نشان می‌دهند که این اتفاق هر سال تکرار می‌شود؛ اما علت این روند چیست؟
روند تکرار شونده افزایش تراکنش های بانکی در اسفندماه و رکود در تراکنش‌های فروردین‌ماه هر سال را می‌توان با توجه به عوامل اقتصادی، اجتماعی و رفتاری خانوارها و بنگاه‌ها توضیح داد.
بررسی‌ها نشان می‌دهند که در اسفندماه، به دلایلی مثل افزایش هزینه‌های مصرفی پایان سال خانوارها به دلیل خریدهای نوروزی، پرداخت‌های عیدی و پاداش از سوی کارفرمایان و تسویه‌حساب‌های مالی شرکت‌ها و ادارات، میزان گردش مالی در شبکه بانکی کشور رشد چشمگیری دارد.
در مقابل اما طی فروردین‌ماه هر سال، تعطیلات نوروز باعث توقف فعالیت بخش بزرگی از اقتصاد کشور می‌شود. از سوی دیگر، از آنجا که خانوارها در اسفندماه مخارج بیشتری داشتند، در فروردین‌ماه پول کمتری برای خرج کردن دارند که این موضوع باعث افت تقاضای مصرفی می‌شود. افزون بر آن، بسیاری از خریدهای عمده پیش از آغاز سال جدید انجام شده و نیاز به انجام تراکنش‌های جدید در روزهای ابتدایی سال به حداقل می‌رسد.
در نتیجه‌ی همه این موارد، تعداد مبلغ تراکنش‌ها در فروردین‌ماه هر سال نزولی می‌شود که این موضوع نشان‌دهنده تاثیر مستقیم مناسبت‌های فرهنگی، تعطیلات رسمی و رفتارهای مالی خانوارها و کسب‌وکارها بر شاخص‌های پولی و بانکی کشور است.
داده‌های گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهند که در فروردین‌ماه امسال، مجموعا چهار میلیارد و ۱۸۵ میلیون تراکنش بانکی انجام شد. این در حالیست که تعداد تراکنش‌های انجام شده در اسفندماه ۱۴۰۳ معادل چهار میلیارد و ۵۹۳ میلیون مورد تراکنش بود.
لازم به ذکر است که گرچه آمارها از کاهش حدود ۹ درصدی تعداد تراکنش‌ها در فروردین امسال نسبت به اسفندماه سال قبل حکایت دارند اما مقایسه این تعداد با داده‌های فروردین‌ماه سال ۱۴۰۲ حاکی از رشد ۶.۸ درصدی تعداد تراکنش‌هاست.
با استناد به آمارهای بانک مرکزی، در اسفندماه سال گذشته بیش از ۲۰۵۳ هزار میلیارد تومان تراکنش بانکی انجام شد که این رقم رکورد تازه‌ای در این زمینه به شمار می‌رفت. با این وجود، در نخستین ماه سال ۱۴۰۴ مجموع مبلغ تراکنش های بانکی با سقوطی ۳۰ درصدی مواجه شد و به ۱۴۵۰ هزار میلیارد تومان کاهش یافت؛ البته این رقم همچنان حدود ۵۰ درصد بالاتر از فروردین سال گذشته بود.
یکی از شاخص‌هایی که می‌توان با دنبال کردن روند آن، تاثیر تورم بر تراکنش های بانکی را بررسی کرد، میانگین مبلغ هر تراکنش است. این رقم که حاصل تقسیم مبلغ کل تراکنش‌ها بر تعداد آنهاست، می‌تواند به طور تقریبی نشان‌دهنده آن باشد که هر فرد برای یک بار خرید کردن، به طور متوسط چه مبلغی هزینه کرده است.
داده‌های گزارش بانک مرکزی نشان می‌دهند که میانگین هر تراکنش بانکی در فروردین‌ماه امسال به ۳۴۶ هزار تومان رسیده است. این رقم در حالی ثبت شد که در اسفندماه سال گذشته، معادل ۴۴۷ هزار تومان و در فروردین‌ماه آن سال برابر با ۲۴۸ هزار تومان رقم خورده بود؛ به عبارت دیگر هزینه هر بار خرید کردن برای خانوارها در فروردین‌ماه سال جاری، در مقایسه با فروردین‌ماه سال قبل بیش از ۳۹ درصد افزایش یافت.
