در حالی‌که قیمت شیر خام کمتر از هزینه تولید آن تعیین شده، دامداران هشدار می‌دهند ادامه این سیاست به نابودی تولید داخلی می‌انجامد. کارشناسان، اما راهکار دیگری پیشنهاد می‌کنند: کاهش هزینه‌های تولید به‌جای فشار بر مردم و دامدار انتخاب شود.
به گزارش فارس، پس از اعلام رسمی وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر پیشنهاد قیمت ۲۳ هزار و ۹۷۰ تومان برای هر کیلوگرم شیر خام به ستاد تنظیم بازار، موجی از نارضایتی در میان دامداران کشور به راه افتاده است. آنها می‌گویند این قیمت با توجه به افزایش بی‌سابقه هزینه‌های تولید، نه تنها منصفانه نیست بلکه تهدیدی برای بقای دامداری‌های سنتی و صنعتی محسوب می‌شود.
آقای جلیل جعفری نعیمی، دامدار با سابقه مشهدی می‌گوید: «در یکی دو ماه گذشته بعد از آزادسازی قیمت سبوس، قیمت سبوس از ۶۴۰۰ دولتی به بالای ۱۲۰۰۰ تومان آزاد رسیده. کنجاله سویا و ذرت هم کمیاب و گران شده‌اند. قیمت شیر را پایین نگه می‌دارند، اما هزینه‌ها چند برابر شده است. با این شرایط چطور می‌توانیم ادامه دهیم؟»
طبق بررسی‌های میدانی، هزینه تولید یک کیلو شیر در دامداری‌های صنعتی هم‌اکنون بین ۲۷ تا ۳۰ هزار تومان برآورد می‌شود. به گفته کارشناسان، قیمت ۲۳۹۷۰ تومانی نه تنها سودی برای دامدار باقی نمی‌گذارد، بلکه در صورت تداوم این وضعیت، بسیاری از دامداری‌ها ناچار به تعطیلی یا کاهش تولید خواهند شد.
افزایش نرخ دارو‌ها و مکمل‌های دامی نیز فشار مضاعفی بر دوش دامداران گذاشته است. خانم سمیه یزدان‌پناه، مدیر یک واحد دامداری در البرز، در این‌باره می‌گوید: «قیمت هر قوطی مکمل ویتامینی که تا سال پیش ۲۵۰ هزار تومان بود، حالا به بیش از ۸۰۰ هزار تومان رسیده. دارو‌های دامی هم اغلب وارداتی‌اند و وابسته به دلار. در حالی که همه چیز گران شده، فقط شیر باید ارزان بماند؟»
تشکل‌های صنفی دامداران نیز نسبت به این قیمت‌گذاری واکنش نشان داده‌اند. رئیس انجمن صنفی گاوداران کشور در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد: «قیمت پیشنهادی وزارت جهاد کشاورزی مبتنی بر واقعیات بازار نهاده‌ها نیست و در صورت تصویب توسط ستاد تنظیم بازار، پیامد‌های آن در ماه‌های آینده در قالب کاهش عرضه شیر، افزایش قاچاق دام و حتی ورشکستگی واحد‌های کوچک دامداری آشکار خواهد شد.»
در مقابل، یک مقام مسئول در وزارت جهاد کشاورزی که نخواست نامش فاش شود، گفت: «قیمت پیشنهادی ۲۳۹۷۰ تومان حاصل جلسات کارشناسی و در نظر گرفتن منافع مصرف‌کننده و تولیدکننده بوده است. با این حال، ما از ستاد تنظیم بازار خواسته‌ایم در صورت نوسان جدی در قیمت نهاده‌ها، بازنگری در نرخ انجام شود.»
در حالی‌که چشم‌ها به تصمیم نهایی ستاد تنظیم بازار دوخته شده، به‌نظر می‌رسد اگر حمایت هدفمند از دامداران و اصلاح در سیاست‌گذاری قیمتی صورت نگیرد، بحران شیر به‌زودی به بحران گوشت، دام و حتی اشتغال روستایی گره خواهد خورد.
کارشناسان و فعالان صنعت دامپروری معتقدند راه‌حل اصلی برای حفظ تعادل بازار شیر نه در پایین نگه داشتن مصنوعی قیمت آن، بلکه در کاهش واقعی هزینه‌های تولید نهفته است. به گفته آنها، زمانی‌که نهاده‌های دامی، دارو‌ها و افزودنی‌ها با نرخ‌های آزاد و اغلب چند برابر قیمت جهانی به دست دامدار می‌رسد، تعیین قیمت شیر با فرمول‌های قدیمی، نتیجه‌ای جز زیان دامدار و تهدید امنیت غذایی ندارد.
در این میان، بسیاری از فعالان صنفی بر بازگشت حمایت هدفمند دولت از نهاده‌ها تأکید دارند. آزادسازی قیمت سبوس بدون در نظر گرفتن مکانیزم جبران، یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش هزینه‌ها عنوان می‌شود. به باور دامداران، اگر توزیع نهاده‌ها با قیمت‌های منطقی و با نظارت دقیق انجام شود، بسیاری از دامداری‌ها قادر خواهند بود بدون نیاز به افزایش قیمت شیر، سود خود را حفظ کنند.
از سوی دیگر، دارو‌ها و مکمل‌های دامی نیز به‌واسطه وابستگی به واردات، با نوسانات شدید ارزی روبه‌رو شده‌اند. فعالان این بخش خواستار کاهش تعرفه‌های واردات، تخصیص ارز ترجیحی برای دارو‌های حیاتی و حمایت از تولید داخلی مکمل‌های دامی هستند.
برخی تحلیلگران اقتصادی نیز پیشنهاد داده‌اند دولت به‌جای قیمت‌گذاری دستوری، از طریق ایجاد صندوق‌های حمایتی ویژه، به دامداران خرد و متوسط تسهیلات لازم برای خرید نهاده و پوشش زیان تولید ارائه کند. این رویکرد به‌ویژه در شرایط نوسان بازار یا بروز خشکسالی، می‌تواند مانع از ورشکستگی واحد‌های تولیدی شود.
در کنار این موارد، مشارکت واقعی تشکل‌های دامداری در فرآیند تصمیم‌گیری و قیمت‌گذاری نیز راهکاری است که بار‌ها از سوی صنف مطرح شده، اما کمتر به آن توجه شده است. دامداران می‌گویند اگر نظرات کارشناسی آنها در فرمول تعیین قیمت لحاظ شود، تصمیمات اتخاذ شده نه‌تنها منصفانه‌تر، بلکه قابل اجرا نیز خواهد بود.
در نهایت، کاهش هزینه‌های جانبی تولید مانند تعرفه آب، برق و حمل‌ونقل، نهاده می‌تواند سهم مهمی در بهبود شرایط اقتصادی دامداری‌ها داشته باشد؛ اقدامی که در کشور‌های موفق تولیدکننده لبنیات، یکی از ستون‌های اصلی سیاست‌های حمایتی محسوب می‌شود.
