به گزارش بهداشت نیوز ارده و شیره، ترکیبی محبوب و پرطرفدار در فرهنگ غذایی ایران، نه تنها طعمی دلپذیر دارد بلکه به عنوان یک منبع غنی از مواد مغذی و انرژی‌زا شناخته می‌شود. این خوراکی که عمدتاً به عنوان صبحانه یا میان‌وعده مصرف می‌شود، از دو ماده اصلی یعنی ارده (تهیه شده از کنجد آسیاب شده) و شیره (معمولاً شیره انگور یا خرما) تشکیل شده است.
ترکیبات و ارزش غذایی ارده و شیره
ارده حاصل کوبیدن دانه‌های کنجد پوست کنده و بریان شده است که روغن آن جدا نشده باشد. برای تهیه ارده و شیره، این خمیر کنجد را با شیره‌های مختلفی چون شیره انگور، خرما یا انجیر ترکیب می‌کنند، که ترکیب با شیره انگور رایج‌ترین شکل آن است. این محصول کاملاً گیاهی و فاقد گلوتن بوده و منبعی عالی از پروتئین، فیبر، آمینواسیدها، چربی‌های سالم (مانند سسامین و سسامولین) و انواع ویتامین‌ها (بخصوص گروه B) و مواد معدنی نظیر کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، مس، منگنز و زینک به شمار می‌رود.
طبع و مصلحات ارده و شیره در طب سنتی
در طب سنتی ایرانی، طبع ارده و شیره هر دو گرم در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل، مصرف آن برای افراد سردمزاج بسیار مفید است. اما افراد گرم‌مزاج باید در مصرف آن احتیاط کنند، زیرا ممکن است منجر به غلظت صفرا و بروز جوش‌های پوستی شود. برای تعدیل طبع گرم آن، مصرف همزمان با سرکه، عسل یا میوه‌های تازه با طبع سرد توصیه می‌شود.
کالری و میزان مصرف
هر قاشق غذاخوری ارده و شیره انگور (با نسبت مساوی) حدود 125 کالری انرژی دارد. با توجه به کالری نسبتاً بالا، مصرف متعادل آن اهمیت دارد.
خواص شگفت‌انگیز ارده و شیره برای بدن
انرژی‌زای طبیعی: این ترکیب یک منبع عالی انرژی، به‌ویژه در فصول سرد سال است که بدن به گرمای بیشتری نیاز دارد.
سلامت قلب و عروق: ارده و شیره با داشتن خواص آنتی‌ترومبوتیک، به جلوگیری از لخته شدن خون کمک کرده و با کاهش سطح کلسترول بد (LDL)، به تنظیم فشار خون و سلامت قلب کمک می‌کند. چربی‌های سالم موجود در کنجد نیز از عروق محافظت می‌کنند.
تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها: کلسیم فراوان موجود در کنجدِ ارده، به استحکام استخوان‌بندی، پیشگیری از پوکی استخوان و سلامت دندان‌ها کمک شایانی می‌کند.
بهبود کم‌خونی: این ترکیب منبع خوبی از آهن است و مصرف منظم ارده و شیره می‌تواند به بهبود کم‌خونی ناشی از فقر آهن و رفع علائمی چون خستگی و ضعف کمک کند.
تقویت سیستم گوارش: ارده و شیره خاصیت ملین داشته و به رفع یبوست کمک می‌کند. همچنین به عنوان یک ترکیب ضدنفخ، عملکرد معده و روده را بهبود می‌بخشد.
تقویت حافظه و عملکرد مغز: مواد مغذی موجود در ارده و شیره، به‌ویژه برای کودکان، به فعال شدن سلول‌های عصبی و تقویت حافظه کمک می‌کند.
سلامت پوست و مو: آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های موجود در این ترکیب به تولید کلاژن، جوان‌سازی پوست و محافظت از آن در برابر آسیب‌های محیطی کمک می‌کنند.
تقویت قوای جنسی: در طب سنتی، مصرف ارده و شیره برای تقویت نیروی جنسی و کمک به درمان کمبود اسپرم در مردان توصیه می‌شود.
سایر فواید: کمک به ترمیم زخم‌ها، تسکین دردهای رماتیسمی، بهبود عملکرد کبد و کلیه، دفع اوره، تنظیم قاعدگی و کمک به افزایش حجم عضلات در ورزشکاران از دیگر خواص ذکر شده برای این ترکیب مقوی است.
شرایط نگهداری
به دلیل وجود اسیدهای چرب غیراشباع در ارده، باید آن را در مکانی خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کرد تا از اکسید شدن و فاسد شدن روغن آن جلوگیری شود.
نکات مهم در مصرف ارده و شیره
با وجود تمام خواص، ارده و شیره کالری بالایی دارد. مصرف بیش از حد آن، به‌ویژه برای افراد کم‌تحرک یا دارای اضافه وزن، می‌تواند منجر به چاقی شود. همچنین، افراد مبتلا به دیابت باید به دلیل قند موجود در شیره، در مصرف آن احتیاط کرده و با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت نمایند.
منبع: ایسنا
