مسجد حنانه در شهر نجف در کشور عراق قرار دارد
حنانه به معنای گریه کننده است.در باره علت نام گذاری این مسجد چند داستان وجود دارد.
برخی معتقدند هنگامی که کاروان سرای اهل بیت از این مسجد در حال عبور بوده است ، سرهای بریده امام حسین و یارانش را در جلوی این مسجد بر روی زمین گذاشته اند که در همان لحظه صدای ناله ای شبیه به بچه شتری به نام حنانه که گویی مادرش را گم کرده باشد بلند شد.
نقل شده است که امام صادق هنگام سفر به کوفه و نجف در سه مکان توقف کردند که یکی از آنها این محل بود. هنگامی که یاران امام از او در مورد علت توقف در این مکان را پرسیدند، فرمود : « سر جدم حسین را در اینجا به زمین نهادند. » از این رو این محل به حنانه معروف شد.
براساس قول دیگر در این محل میله یا ستون وجود داشته است که به گفته « ابن آشوب شهر » هنگام عبور جنازه مطهر امیرمؤمنان از کوفه به نجف،به نشانه تأسف و ناراحتی کج شده است. در این روایت،از ستون یا میل مورد نظر به نام قائم مائل یاد شده است.
ظاهرا مسجد حنانه در جایگاه همان ستون بنا شده است در نفل دیگری آمده است که از امام صادق پرسیده اند: « این ستون که در راه نجف قرار دارد چیست؟ » ایشان فرمودند : « این ستون هنگامی که جنازه امیرالمؤمنین را از آنجا عبور دادند از اندوه بر در گذشت حضرتش خم شد،چنان که تخت ابرهه هنگام ورود عبدالمطلب بر او خم شد»
روایت شده است که زمین مسجد حنانه دوبار برای عزای امامان ناله کرده است
برخی دیگر نیز معتقدند که کلمه حنانه، از نام یک دیر مسیحی به نام « حنا » گرفته شده است که پیش تر در محل مسجد ، وجود داشته است و همچنین می تواند بر میل یا ستونی منطبق باشد که در روایت امام صادق ( ع ) ، به آن اشاره شده است.
همچنین گزارش دیگری نیز وجود دارد که می گوید برخی از بهترین یار های امام علی در آن منطقه دفن شده اند، که وجود قبر کمیل در همان حوالی ، شاهد درستی این گزارش است.
بنابراین واکنش این ستون به عبور جنازه مطهر حضرت علی (ع) را می توان به عنوان یکی از کرامات امیرالمؤمنین به شما آورد؛همانطور که در شهر مدینه و در داخل مسجد النبی (ص) نیز ستونی به نام « ستون حنانه » وجود دارد که علت نام گذاری آن در روایت آمده است که در زمان رسول خدا قبل از این که برای حضرت منبری بسازند ، ایشان بر رو ستونی چوبی تکیه می داد و خطبه می خواند،ما در سال هفتم و یا هشتم هجرت منبری برای رسول خدا ساخته شد که ایشان بالای منبر می رفت و خطبه می خواند.
بعد از آن بود که آن ستونی که حضرت محمد به آن تکیه می داد و خطبه می خواند از دلتنگی و غم جدایی از پیامبر مانند شتری که در وقت زاییدن ناله می کند،به آواز و ناله در آمد. رسول خدا او را به آرامش دعوت کرده و فرمود : « اگر بخواهی از تو در دنیا درختی خواهم ساخت که مردم از میوه ات بخورند و اگر بخواهی از تو در بهشت ، درختی می سازم.» آن ستون ، بهشت را اختیار کرد و بعد از آن بود که این ستون به « ستون حنانه » معروف شد.
در مسجد حنانه ضریحی وجود دارد که منسوب به سر امام حسین است
در این مسجد ضریحی وجود دارد که منسوب به سر امام حسین است و به قولی محل دفن سر شریف امام حسین (ع) به شمار می آید.
از اعمال مستحبی که در این مسجد می توانید انجام دهید می توان به زیارت امام حسین و نماز زیارت سید الشهدا اشاره کرد.
در روایتی آمده است که زمانی که امام صادق (ع) وارد شهر نجف شدند در سه جا از اسب پیاده شدند ، سلام داده و به نماز پرداختند. اولی در مزار امام علی ( ع ) ، دومی مسجد حنانه و موضع رأس الحسین(ع) و سوم در مقام امام زمان ( عج ) در وادی السلام
مسجد حنانه در نزدیکی حرم امام علی
این مسجد در محله حنانه ، به فاصله 2/5 کیلومتری از حرم امیرالمؤمنین ( ع )سمت شمال نجف، و در نزدیکی مرقد کمیل بن زیاد نخعی واقع شده است. در سده های اخیر با گسترش شهر نجف ، این مسجد جزو شهر نجف قرار گرفته است
آرامگاه کمیل یکی از آرامگاه های نزدیک به مسجد حنانه است
کمیل بن زیاد نخعی از یاران شجاع و باوفای حضرت علی ( ع ) و فرزندان ایشان بود که حضرت علی دعای خضر را به کمیل آموخت و این دعا به دعای کمیل معروف شد. کمیل بعد از شهادت امام علی (ع) در کنار امام حسن (ع) بود و در زمان امامت امام حسین (ع) دستگیر شد و دقیقا یک روز بعد از واقعه کربلا او را آزاد کردند.
بعد از آن کنار مختار جنگید و در سال 83 هجری قمری در سن 90 سالگی به دست « حجاج » و همان گونه که حضرت علی به او خبر داده بود به شهادت رسید. مرقد مطهر کمیل بین زیاد نخعی در مسیر نجف به کوفه،در منطقه ثویه ( حی الحنانه ) نزدیک مسجد حنانه قرار دارد.
مقام امام صادق در مسجد حنانه قرار دارد
مقام امام صادق در مسجد حنانه و در نزدیکی الرس قرار دارد و روایت شده است که امام صادق (ع) هنگامی که به زیارت جدش آمده بود ، در این مکان نماز خوانده است
برای دسترسی به این مسجد باید ابتدا به کشور عراق سفر کنید و برای این که به از این مسجد بازدید کنید باید از شهر نجف به سمت کوفه بروید این مسجد در مسیر نجف به کوفه در نزدیکی آرامگاه کمیل قرار دارد.
گردآوری: بخش گردشگری بیتوته
