نان یوخا، نانی بسیار نازک و یکی از قدیمیترین نانهای سنتی قزوین است که در فهرست آثار ملی ثبت شده ا ست.
نان یوخا یکی از قدیمیترین نانهای سنتی ایرانی است. این نان سنتی قزوینی بیشتر در شهر غلامان در شهرستان راز و جرگلان طبخ میشود. این نان مخصوص قوم ترک غلامان است. یوخا کلمهای ترکی است که در زبان محلی به معنی "نازک" است.
روش پخت نان یوخا به عنوان میراث ناملموس در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. نان یوخا را معمولا سالی یک بار و برای عید فطر طبخ مینمایند. برای تهیه نان یوخا، بعد از آماده کردن خمیر، آن را به مدت ۱۰ ساعت استراحت میدهند و سپس چانه گرفته و میپزند.
خمیر نان را با وسیلهای چوبی به نام " اخلو " کاملا نازک میکنند و سپس روی ساج میپزند. ساج یک وسیله فلزی شبیه به سپر جنگی است که روی اجاق قرارر میگیرد و بعد از داغ شدن، خمیر را روی سطح محدب آن پهن میکنند و در عرض چند دقیقه نان میپزد.
نان داغ را در سینی گذاشته و رویش مخلوط روغن گوسفندی و زعفران میکشند و دوتایی روی هم قرار داده و بسته بندی میکنند.
نان یوخا به شکل دایرهای به قطر ۳۰ سانتیمتر و ضخامت ۳ – ۴ سانتی متر است و فقط برای عید فطر طبخ میشود.
مواد لازم:
آرد، شکر و روغن و خمیر مایه را مخلوط کرده و به قدری آب اضافه میکنیم که خمیری لطیف بدست آید که چسبده نباشد. خمیر را در ظرفی که ۳ برابر بیشتر جا دارد بگذارید، روی خمیر را پوشانده و ۱۰ ساعت در دمای اتاق استراحت بدهید.
خمیر را کمی ورز دهید تا هوایش گرفته شود سپس به اندازه نارنگی چانه بگیرید. روی سطح کار را آرد پاشی کنید. خمیر را با وردنه باز کنید تا کاملا نازک شود و سپس روی ساج یا تابه برعکسی که روی گاز داغ کردهاید، بپزید.
نان یوخا نازک است و خیلی سریع میپزد. اگر داغی ساج کم باشد، نان به ظرف خواهد چسبید.
